Rzecznik praw obywatelskich stwierdza w swoim piśmie do SN, że w orzecznictwie sądów w przeważającej mierze można zaobserwować tezę, zgodnie z którą przesłanka z art. 258 § 2 k.p.k. stanowi samodzielną i wystarczającą podstawę stosowania tymczasowego aresztowania, zawierającą domniemanie, że podejrzany może podejmować próby różnych bezprawnych działań mających destabilizować prawidłowy tok postępowania, co zwalnia z powinności wykazywania konkretnych zachowań utrudniających postępowanie.
Rzecznik przywołuje szereg przykładów takiego orzecznictwa. Np. Sąd Apelacyjny w Krakowie w postanowieniu z 4 lutego 2010 r. stwierdził, że: „Zagrożenie surową karą rodzi domniemanie, że podejrzany może podejmować próby różnych bezprawnych działań mających destabilizować prawidłowy tok postępowania. Założenie tego przez ustawodawcę zwalnia z powinności wykazywania konkretnych zachowań utrudniających postępowanie. Ta przesłanka aresztowania ma charakter samodzielny, więc jest wystarczającą podstawą do stosowania aresztowania dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania". Przykładem odmiennego sposobu myślenia jest, także cytowane przez Rzecznika, postanowienie Sądu Rejonowego w Kutnie z 31 lipca 2004 r. o niezastosowaniu tymczasowego aresztowania, który stwierdził, że „zagrożenie surową karą pozbawienia wolności nie może stanowić jedynej przesłanki stosowania tymczasowego aresztowania bez wskazania w jaki sposób podejrzany utrudniałby prowadzenie dochodzenia w niniejszej sprawie".
Rzecznik Praw Obywatelskich przychyla się do tego drugiego stanowiska, zgodnie z którym, przesłanka z art. 258 § 2 k.p.k. nie stanowi samodzielnej i wystarczającej podstawy stosowania tymczasowego aresztowania, rodzącej domniemanie, że podejrzany może podejmować próby różnych bezprawnych działań mających destabilizować prawidłowy tok postępowania. Zdaniem RPO nie zwalnia to z powinności wykazywania przez organy procesowe konkretnych zachowań utrudniających postępowanie. Nie może ona - zdaniem RPO - stanowić w szczególności wystarczającej podstawy do przedłużenia tymczasowego aresztowania.
- Ze względu zaś na ujawnione w orzecznictwie rozbieżności w tym zakresie, uważam za uzasadnione ich rozstrzygnięcie przez powiększony skład Sądu Najwyższego - napisała rzecznik praw obywatelskich w liście do prezesa Izby Karnej Sądu Najwyższego.
RPO: samo zagrożenie karą to za mało do aresztowania
Część polskich sądów uważa, że przesłanki określone w art. 258 § 2 k.p.k, mówiące o zagrożeniu wysoką karą i potrzebie zapewnienienia prawidłowego toku postępowania, stanowią samodzielne i wystarczające podstawy do zastosowania lub przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania. Innego zdania jest rzecznik praw obywatelskich, który domaga się od Sądu Najwyższego zajęcia jednoznacznego stanowiska w tej sprawie.