To jeden z tematów, który pojawił się na 16. Dniu Otwartym Notariatu (DON), który odbył się 22 listopada. Notariusze dyżurowali w 54 miastach, ale też telefonicznie i na czacie. Organizatorami DON są Krajowa Rada Notarialna oraz 11 izb notarialnych, które koordynują działania na poziomie lokalnym. Podczas wydarzenia do dyspozycji zainteresowanych z całej Polski było ponad 600 notariuszy, 11 numerów telefonów oraz czat na platformie Facebook. Patronat medialny nad wydarzeniem objęło Prawo.pl

Czytaj: Wszystko o spadkobraniu - 22 listopada 16. Dzień Otwarty Notariatu>

Adresy dyżurów notariuszy, numery telefonów, adresy online>>

R... jak rozdzielność - co oznacza?

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Chodzi tutaj zarówno o wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków, środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków. Przy czym mieszkanie zakupione przez żonę przed ślubem - jest jej mieszkaniem. Można oczywiście podpisać intercyzę małżeńską - czyli umowę majątkową małżeńską zawieraną u notariusza, która pozwala na uregulowanie kwestii, co i komu się należy.

W trakcie małżeństwa można zdecydować się na rozdzielność. Agnieszka Maria Adamonis notariusz z Gdańska i koordynatorka Dnia Otwartego Notariatu w Gdańsku przypomina, że w momencie, w którym małżonkowie decydują się na podpisanie rozdzielności majątkowej, zaczynają obowiązywać nowe zasady dotyczące gromadzonego przez nich majątku. – Wcześniej, przed jej podpisaniem, od momentu zawarcia małżeństwa, mamy w nim do czynienia z trzema majątkami: majątki osobiste żony, męża (obejmujące, między innymi, ich majątki zgromadzone przed ślubem) i też od momentu ślubu małżonkowie zaczynają gromadzić majątek wspólny. Rozdzielność dotyczy natomiast - co warto podkreślić - przyszłości, zawierana jest na przyszłość. Jeśli więc, po jej podpisaniu, jeden z małżonków kupi mieszkanie ze zgromadzonych wówczas środków, to następnie będzie mógł je sprzedać bez zgody współmałżonka. Jest to oczywiście jedna z możliwości, bo umów majątkowych małżeńskich jest wiele, jest też rozdzielność z wyrównaniem dorobków. Rozdzielność majątkowa jest jedną z tych umów, która daje małżonkom największą niezależność - podkreśla.

Dodaje, że rozdzielność oznacza, iż każdy z małżonków, mimo trwania małżeństwa, tworzenia rodziny, zachowuje niezależność majątkową i może w ramach swojego majątku podejmować samodzielne decyzje. - To jest oczywiście bardzo istotne z punktu widzenia na przykład prowadzonych jednoosobowych działalności gospodarczych, ponieważ drugi małżonek nie musi być angażowany np. w podpisywanie umów, wyrażanie zgód - wskazuje.

Przypomina równocześnie, że to, co zostało zgromadzone w trakcie małżeństwa do momentu podpisania rozdzielności, przykładowo wynagrodzenia za pracę, dochody z działalności gospodarczej, jest wspólne. - Co do zasady przyjmuje się, że majątek wspólny, który małżonkowie pozyskali od momentu zawarcia związku małżeńskiego do chwili podpisania rozdzielności, po podpisaniu rozdzielności jest wspólny w udziałach wynoszących po 1/2 (przysługuje małżonkom po połowie). Przykładowo małżonkowie mają wspólne mieszkanie, podpisują rozdzielność i decydują się na jego sprzedaż. Jest to możliwe, wtedy przyjmujemy, że każde z nich sprzedaje swoją połowę. Oczywiście może się też zdarzyć, że po podpisywaniu rozdzielności mieszkanie zostanie przypisane jednemu z małżonków (w wyniku podpisania dodatkowej umowy – o podział majątku wspólnego), wtedy dalsze decyzje podejmuje już on - zaznacza Agnieszka Adamonis.

 

Żona prezeską, a mąż w domu - możliwe wyrównanie dorobków

Notariusz wyjaśnia też, co oznacza rozdzielność z wyrównaniem dorobków.

 – W sytuacji, kiedy jeden z małżonków np. prowadzi dobrze prosperującą firmę, a drugi zajmuje się domem, dziećmi i zarabia znacznie mniej, podpisanie rozdzielności z wyrównaniem dorobków daje szansę tej osobie, by w sytuacji rozwodu mogła wystąpić z roszczeniem do małżonka, który zgromadził wyższy majątek, o wyrównanie. Co do zasady, wyrównanie dorobków dotyczy okresu obowiązywania tego typu rozdzielności. Przykładowo, jeśli rozdzielność ta została podpisana w 2020 r., a rozwód nastąpił w 2025 r., to roszczenie obejmowałoby majątek małżonka z ostatnich pięciu lat - wyjaśnia.
 

Była rozdzielność, może być wspólność - uwaga na kredyt

Agnieszka Adamonis zaznacza, że na każdym etapie obowiązywania rozdzielności można wrócić - rozwiązując taką umowę u notariusza - do wspólności. - Zasada jest taka: małżonkowie muszą działać wspólnie i w porozumieniu. Nie da się zrobić tego jednostronnie. Skoro zawieramy umowę rozdzielności w formie aktu notarialnego, to też rozwiązanie tej umowy musi być dokonane właśnie w takiej formie. A co to oznacza? Że od momentu rozwiązania rozdzielności małżonkowie zaczynają ponownie gromadzić majątek wspólny. Ale - o czym warto pamiętać - to, co zostało zgromadzone w trakcie rozdzielności, jest majątkiem osobistym każdego z małżonków - zaznacza.

-Jeżeli chcemy, żeby składniki majątkowe zgromadzone w czasie rozdzielności były wspólne - np. mieszkanie zakupione w trakcie rozdzielności przez żonę - to możliwa jest przykładowo darowizna tego mieszkania do majątku wspólnego małżonków. To, co istotne: jeśli takie mieszkanie jest nabyte na kredyt i małżonek ma umowę kredytową podpisaną samodzielnie, to nawet jeżeli daruje to mieszkanie osobiste do majątku wspólnego, to mieszkanie będzie wspólne, ale zobowiązanie kredytowe wynikające z umowy kredytowej będzie obciążało tego małżonka, który umowę podpisał i tylko on będzie nadal sam kredytobiorcą - wskazuje notariusz.

Co w wypadku śmierci małżonka w sytuacji rozdzielności? Notariusz wyjaśnia, że rozdzielność nie jest separacją ani rozwodem i nie wpływa na dziedziczenie po śmierci małżonka. - Jeśli nie zostanie sporządzony testament, to majątek zgromadzony w czasie rozdzielności jest dziedziczony zgodnie z ustawą, często w częściach równych, przez współmałżonka i dzieci. Rozdzielność majątkowa nie wpływa bowiem na porządek dziedziczenia. Z kolei jeśli zostanie sporządzony testament, to i tak współmałżonek będzie miał prawo do zachowku. By tę sytuację zmienić, można, podpisując rozdzielność, podpisać także wzajemnie umowy o zrzeczenie się dziedziczenia. Kwestie dziedziczenia - powtórzę - zmienia orzeczona prawomocnie separacja lub rozwód - podsumowuje.

Adamonis dodaje, że jeżeli każdy z małżonków chce działać zawodowo, pracować, chce się dorabiać i chce być niezależny i samodzielny, to warto podpisać rozdzielność. - Natomiast kwestie majątkowe warto zaplanować przed ślubem, zastanowić się, jak chcemy funkcjonować, porozmawiać o tym. Zawsze można dokonywać pewnych zmian. Przy czym podkreślam: podstawą powinna być rozmowa i świadomość obowiązujących przepisów. Zawsze może w tym zakresie pomóc notariusz i doradzić, jaka forma w danej sytuacji będzie najbardziej korzystna dla obu stron - podsumowuje.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.