Prof. Marek Chmaj: od 2012 roku będzie nowy 3 proc. podatek

Wątpliwości profesora Marka Chmaja z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego budzi art. 12 ustawy refundacyjnej wprowadzający obowiązek przekazania corocznie kwoty stanowiącej 3 proc. wartości zrefundowanego w roku kalendarzowym produktu, liczonej w cenach zbytu netto, przez wszystkich wnioskodawców, którzy uzyskali decyzję refundacyjną. Prof. dr hab. Marek Chmaj został poproszony przez Senat o wydanie opinii na temat ustawy refundacyjnej, która wywołała żywe protesty w branży farmaceutycznej. Obecnie czeka ona na rozpatrzenie izby wyższej.

Ustawa z  25 marca 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego  jest zgodna z przepisem art. 2 Konstytucji – twierdzi prof. Marek Chmaj. Należy wskazać, iż przejrzyste sformułowanie nowych regulacji koresponduje z regułą dostatecznej określoności przepisów. Ponadto, odpowiednie i podparte racjonalnymi względami ustalenie stosunkowo długiego okresu wejścia w życie uchwalonych zmian wraz z szeroką regulacją przepisów przejściowych jest gwarancją zachowania reguły odpowiedniej vacatio legis. Przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie 1 stycznia 2012 roku, a niektóre jej przepisy dotyczące głównie wydania rozporządzeń wykonawczych - po dwóch tygodniach od ogłoszenia.

Zakaz dowolności działania

Natomiast w lipcu 2012 r. zaczną obowiązywać zmiany w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych Ustawa w zakresie dotyczącym zmiany systemu refundacyjnego gwarantuje dochowanie zasady praworządności w jej materialnym i formalnym aspekcie. Gruntowna reforma systemu refundacji wraz z wprowadzeniem restrykcyjnych obowiązków dla podmiotów związanych z rynkiem refundowanym jest uzasadniona założonym celem ustawy, a ponadto wagą sfery działalności państwa, której dotyczy. Wprowadzane przepisy mające na celu ograniczenie dowolności działania tak przedsiębiorców, jak i organów państwa w sferze rynku produktów refundowanych, są uzasadnione zarówno z punktu widzenia interesu obywateli (zaopatrzenie obywateli w leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyroby medyczne, jednoznaczna regulacja relacji pomiędzy podmiotami gospodarczymi tworzącymi rynek krajowy), jak też interesu państwa (racjonalizacja gospodarki finansowej).

Sztywny charakter marż

Analiza uchwalonych rozwiązań dotyczących ustalenia urzędowej marży hurtowej, urzędowej marży detalicznej oraz sztywny charakter tych marż wskazuje na zgodność przepisów art. 7 i 8 ustawy z wyrażoną w art. 20 Konstytucji zasadą społecznej gospodarki rynkowej oraz z zasadą wolności działalności gospodarczej określoną w art. 22 Konstytucji. Ujęte w ustawie regulacje są zgodne z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

Ustawa nie narusza też zasady równości – uważa prof. Chmaj. Proponowane regulacje nie prowadzą do dyskryminacji, a wręcz przeciwnie - mają na celu unifikację zasad jakie rządzą częścią rynku leków refundowanych.

Coroczny trzy procentowy podatek

Istotne wątpliwości co do konstytucyjności budzi art. 12 ustawy wprowadzający obowiązek zapłaty corocznego trzy procentowego podatku przez wszystkich wnioskodawców, którzy uzyskali decyzję refundacyjną. Wprowadzenie obowiązku ponoszenia takiego ciężaru, a ponadto brak wskazania procedury pozwalającej na kwestionowanie zasadności naliczonej kwoty może stanowić nadmierną i nieuzasadnioną ingerencję prawodawczą. Wątpliwości w tym zakresie budzi proporcjonalność i konieczność wprowadzenia tego obowiązku Rozwiązanie takie może budzić wątpliwość także z punktu widzenia zasady zaufania obywateli do państwa. Ponadto, zdaniem prof. Marka Chmaja przepisy dotyczące zmiany systemu refundacji stanowią istotną regulację zmierzającą do realnego zapewnienia prawa do ochrony zdrowia wynikającego z art. 68 ust. 1 i 2 Konstytucji.

W ocenie prof. Chmaja, w celu zapewnienia spójności i prawidłowości proponowanego systemu zasadnym wydaje się przeprowadzenie analizy skutków projektowanych regulacji prawnych, w rozumianej sensu largo, sferze społeczno – gospodarczej państwa. W tym kontekście należałoby dokonać weryfikacji skali oddziaływania systemu na działalność poszczególnych przedsiębiorców (zwłaszcza potencjalnych wnioskodawców), rynek pracy (aktywizacja społeczna), konsumentów, jak również realizację zasady konkurencyjności gospodarczej.