Organizatorem konferencji była Naczelna Rada Adwokacka wraz z Komisją Praw Człowieka przy NRA. - W sprawach karnych największym problemem jest przyznawanie pomocy prawnej z urzędu z dużym opóźnieniem - powiedział pomysłodawca konferencji, przewodniczący Komisji Praw Człowieka przy NRA adw. Mikołaj Pietrzak. Jego zdaniem realna pomoc z urzędu nastąpi tylko wtedy, kiedy obrońca z urzędu będzie mógł być obecny przy przesłuchaniu zatrzymanego bądź podejrzanego najpóźniej dwie godziny
po tym jak zażąda kontaktu z adwokatem. Tymczasem w obecnej praktyce pomoc pojawia się zazwyczaj z kilkudniowym opóźnieniem.
Z kolei w postępowaniu cywilnym problemem jest wadliwy system wynagradzania pełnomocników z urzędu. Zwróciła na to uwagę m.in. sędzia Katarzyna Gonera, która uznała, że stawki za reprezentowanie klienta z urzędu są absolutnie nie do akceptacji i wymagają urealnienia. Jako przykład podała stawki za reprezentowanie klienta przed sądem rejonowym dotyczącym spraw z zakresu prawa pracy. Kwota jaką może otrzymać adwokat za prowadzenie całej sprawy, która często trwa nawet kilka lat, wynosi 60 złotych.
Obecni na konferencji prawnicy zgodnie twierdzili, że pomoc prawna z urzędu nie powinna być przyznawana przez sąd, który później rozpatruje merytorycznie sprawę. Szczególnie taki model – wyznaczania adwokata z imienia i nazwiska - nie powinien obowiązywać w sprawach karnych, gdyż mechanizm ten zawsze będzie budził wątpliwości co do obiektywizmu sądu. Dlatego jednym z głównych wniosków płynących z konferencji, jest potrzeba reformy systemu w kierunku wyznaczania pełnomocnika lub obrońcy przez podmiot inny niż sąd orzekający.
Autorzy wygłoszonych podczas konferencji referatów wielokrotnie także zwracali uwagę na niską świadomość prawną społeczeństwa. Wskazywali, że nadal wiele osób w postępowaniach cywilnych i karnych występuje przed sądem bez pomocy profesjonalnego prawnika i nie wie, że mogą wystąpić o pełnomocnika lub obrońcę z urzędu.
Jednym z gości konferencji był Kenneth Carr, adwokat i sędzia Woolwich Crown Court w Londynie, który zaprezentował system pomocy prawnej z urzędu funkcjonujący
w Anglii. Polega on między innymi na prowadzeniu przez państwo przetargów dla kancelarii prawnych, które chcą udzielać pomocy prawnej z urzędu. W trakcie dyskusji padło wiele głosów popierających ten pomysł i sugestii wprowadzenia go na grunt prawa polskiego.
Adw. Andrzej Zwara, prezes NRA, zaznaczył, że problem pomocy prawnej z urzędu jest dla samorządu adwokackiego wyzwaniem, ale też musi nastąpić mentalna zmiana spojrzenia polityków na kwestie pomocy z urzędu. - Pieniądze na pomoc prawną politycy gdzieś w podświadomości traktują jako marnowanie publicznych pieniędzy - powiedział.
Podczas konferencji głos zabrali eksperci z biura Rzecznika Praw Obywatelskich, sędziowie, prokuratorzy, przedstawiciele Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz adwokaci specjalizujący się w prawie konstytucyjnym i w sprawach przed ETPCz. Wśród nich: prof. Ewa Łętowska, prof. Mirosław Wyrzykowski, prof. Paweł Wiliński, dr Adam Bodnar, adw. Renata Degener, dr Hanna Machińska, prof. Holger Matt, adv. Kenneth Carr, dr Marta Kolendowska-Matejczuk, prok. Dariusz Korneluk, adw. Mikołaj Pietrzak, SSN Stanisław Zabłocki, adw. prof. Piotr Kardas, prok. Paweł Wierzchołowski, adw. Wieńczysław Grzyb, sędzia Barbara Piwnik, Kamila Dołowska, SSN Katarzyna Gonera, dr Krystian Markiewicz, adw. Andrzej Tomaszek, sędzia Magdalena Maliszewska, adw. Marcin Radwan-Röhrenschef, adw. Robert Rynkun-Werner, adw. Andrzej Zwara, dr Piotr Kładoczny, prof. Eleonora Zielińska, r.pr. Jan Łoziński.
Źródło: NRA
Prawnicy: pomoc prawna z urzędu wymaga zmian
Istniejący w Polsce system pomocy prawnej z urzędu nie realizuje prawa do sądu i prawa do obrony - do takich wniosków doszli uczestnicy konferencji Pomoc prawna z urzędu a prawo do sądu, która odbyła się Warszawie w sobotę i niedzielę.