Pełnomocnik informuje, że zmianę zasad gromadzenia tych statystyk wymusi na Polsce czekająca na ratyfikację Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Czytaj: Rząd zdecydował, że podpisze konwencję ws. przemocy wobec kobiet
Jak podkreśla w opublikowanym w czwartek oświadczeniu Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Równego Traktowania, badanie i dokładne dane na temat przemocy są niezbędne dla tworzenia odpowiednich procedur pomocowych, programów zapobiegawczych i ustanowienia ośrodków pomocy ofiarom. Bez dokładnych liczb władze, służby i organizacje pozarządowe, zarówno lokalne, regionalne jak i centralne, nie będą w stanie dostarczyć potrzebnej pomocy ofiarom. Tymczasem dane na temat przestępstw obecnie zbierane w Polsce nie dają wystarczająco dokładnego wglądu w problematykę przemocy domowej i przemocy wobec kobiet. Informacje, które dotyczą zjawiska przemocy w rodzinie – tak jak jest ona definiowana przez ustawę o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie – są zbierane w ramach sprawozdania z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Badania te realizowane są przez ośrodki badania opinii publicznej lub ośrodki naukowe. Dotychczas zostały przeprowadzone diagnozy na temat:
- przemocy w rodzinie;
- przemocy w rodzinie wobec dzieci;
- przemocy w rodzinie wobec osób starszych i osób z niepełnosprawnościami;
- przemocy w rodzinie wobec kobiet i mężczyzn;
- osób stosujących przemoc w rodzinie.
Jak czytamy w opracowaniu Biura Pełnomocnika, diagnozy przedstawiają dane ilościowe i nie zawierają danych osobowych. Są one udostępniane na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Niestety, dane te w sposób niewystarczający uwzględniają kryterium płci. Z kolei dane Ministerstwa Sprawiedliwości skupiają się na sprawcach i jedynie w bardzo ograniczonym zakresie dotyczą osób pokrzywdzonych. W rocznikach statystycznych publikowanych przez GUS również nie prezentuje się danych o ofiarach przestępstw. Co więcej, żadne z danych zbieranych przez policję i prokuraturę, nie precyzują płci małoletnich ofiar przestępstw, w związku z czym nie wiadomo, jaki jest rozkład płci wśród dzieci, które padły ofiarami przemocy domowej, bądź seksualnej. Problem komentuje mł. insp. Krzysztof Łaszkiewicz, pełnomocnik Komendanta Głównego Policji ds. Ochrony Praw Człowieka: „Szeroko pojęta przemoc domowa, w tym przemoc wobec kobiet jest stypizowana w artykule 207 Kk, które ujęte jest w rozdziale XXVI „Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece”. Z punktu widzenia praktyki policyjnej jest to najważniejszy przepis typizujący zachowania sprawców przemocy domowej. Często pozostaje on w zbiegu z innymi czynami, które to w sposób oczywisty stanowią rodzaj przemocy, jako jednego ze sposobów dokonania przestępstwa. Przykładem może być znęcanie się fizyczne połączone z jednorazowym zgwałceniem współmałżonki, gdzie na ten jeden czyn nakłada się bardzo wielce cierpień fizycznych, psychicznych i moralnych. Zdaniem insp. Łaszkiewicza, z perspektywy działań profilaktycznych podejmowanych przez Policję, największe znaczenie mogłyby mieć usystematyzowane analizy prawomocnych wyroków sądowych, które dawałby pełny obraz sposobu działania sprawcy, czy też płci i wieku ofiar, działania w stanie uzależnienia od alkoholu, hazardu, itp. Programowanie działań prewencyjnych w oparciu o tzw. twarde dane jest zawsze skuteczniejsze, choć nie wolno podważać wiarygodności tezy, że sprawcami przemocy domowej są głównie mężczyźni.
Obecnie policja pracuje na statystykach bieżących, które dają obraz czynu w pierwszej fazie prowadzonych czynności, a które mogą mieć różny finał na etapie sądowym, na przykład w przypadku znęcania się nad osobą najbliższą (art. 207 par. 2 Kk). Ma to istotne znaczenie dla programowania działań prewencyjnych, gdyż zasada domniemania niewinności jest wciąż jedną z naczelnych zasad procesowych.
Od 2013 roku w ramach systemu KSIP – Krajowy System Informacji Policyjnych planowane jest uruchomienie dodatkowej funkcjonalności polegającej na identyfikacji płci osoby pokrzywdzonej, w tym osoby małoletniej. W sposób znaczący wpłynie to możliwości analityczne. Generowanie danych przy przestępstwach tzw. wieloczynowych, które mogłyby dać pełny obraz przestępczych działań sprawców przemocy domowej, może dalej stanowić swoistego rodzaju komplikację, z uwagi na specyficzny charakter działania sprawców tych przestępstw, ich nieprzewidywalność i powrót do swoich zachowań w różnych wymiarach przestępczości, w tym ekonomicznej rozumianej jako utrudnianie dostępu do domowego budżetu lub po prostu zwykłych potrzeb codziennych.”
Pełnomocnik Rządu ds. Równego Traktowania zauważa, że podpisanie Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (CAHVIO) zobowiąże Polskę do zmiany obecnych procedur zbierania danych o ofiarach przestępstw. Artykuł 11 Konwencji nakłada na Polskę obowiązek gromadzenia danych statystycznych, w odpowiednim podziale i w regularnych odstępach czasu, dotyczących przypadków wszystkich form przemocy objętych zakresem niniejszej konwencji. Konwencja wymaga również wspierania badań dotyczących wszystkich form przemocy objętych zakresem niniejszej konwencji w celu poznania ich przyczyn i skutków, częstości występowania oraz karalności, a także skuteczności działań podejmowanych w celu wykonania niniejszej konwencji.
W związku z tym, aby zapewnić zgodność z Konwencją, zakres zbieranych i analizowanych danych będzie musiał zostać rozszerzony na wszystkie formy przemocy domowej oraz na wszystkie ofiary przemocy określone w konwencji.
Obecnie w Biurze Pełnomocnika Rządu ds. Równego Traktowania są finalizowane prace nad podpisaniem Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (CAHVIO), która znacznie ulepszy system zbierania danych na temat przemocy domowej i przemocy wobec kobiet. Na rok 2014 zaplanowane zostało przez GUS przeprowadzenie Europejskiego Badania Zagrożenia Przestępczością (EU-SASU). Będzie to badanie, które zakresem obejmie przemoc, w tym przemoc domową. Dane będą mogły posłużyć jako istotne źródło analizy zjawisk objętych zakresem Konwencji.

Źródło: Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Równego Traktowania
Wiecej na ten temat>>>