Stanowisko takie HFPC przedstawiła w skierowanej do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka opinii przyjaciela sądu.
Szczególni aresztanci
Autorzy opinii podkreślają szczególny charakter grupy osób pozbawionych wolności, jaką są osoby starsze i przedstawiają dane statystyczne odnoszące się do sytuacji w polskich aresztach śledczych i więzieniach.
Jak piszą, zarówno w Europie jak i na świecie obserwujemy proces starzenia się społeczeństw. Zachodzące zmiany znajdują odzwierciedlenie również w populacji więziennej. Zgodnie z danymi statystycznymi, w 2018 r. w polskich jednostkach penitencjarnych przebywało 2934 osoby powyżej 61 roku życia. Oznacza to, że w porównaniu z 2008 r. nastąpił wzrost o 1431 osób. Ponadto, w 2018 r. osoby powyżej 61 roku życia stanowiły 4,1 proc. wszystkich osób pozbawionych wolności. W porównaniu do 2008 r. jest to wzrost o 2,34 punkty procentowe.
Czytaj: Piotr Kładoczny: W Polsce zbyt łatwo aresztuje się podejrzanych>>
Więzienia nieprzystosowane do pobytu osób starszych
A tymczasem - jak podkreślają autorzy opracowania, jednostki penitencjarne nie są przystosowane do potrzeb osób starszych. - Starsze osoby pozbawione wolności mogą mieć specjalne potrzeby zdrowotne związane przykładowo z ograniczoną mobilnością, demencją czy zdrowiem psychicznym. Seniorzy często wymagają dodatkowej specjalistycznej opieki i częstszego badania stanu zdrowia – mówi Julia Gerlich, prawniczka HFPC. - Faktem jest, że wiele ograniczeń, z jakimi spotykają się starsi więźniowie wynika z nieprzystosowania jednostek penitencjarnych do potrzeb osób starszych. Do Fundacji napływają skargi, w których podkreśla się kwestię nieodpowiedniego leczenia i warunków bytowych – dodaje.
Zdaniem ekspertów Fundacji Helsińskiej, odbywanie kary pozbawienia wolności przez osoby starsze lub wykonywanie wobec nich tymczasowego aresztowania musi być rozpatrywane z kilku perspektyw: dostosowania warunków bytowych w jednostkach penitencjarnych do pobytu osób starszych, odpowiedniego poziomu opieki medycznej, adekwatnych oddziaływań penitencjarnych, jak również określenia przeciwskazań do odbywania kary i wykonywania środków.
To problem na skalę globalną
Fundacja podkreśla, że złożyła opinię przyjaciela sądu przed Trybunałem w Strasburgu, ponieważ może mieć ona duże znaczenie zarówno dla Polski, jak i innych państw – może doprowadzić do wypracowania standardów w zakresie tymczasowego aresztowania oraz pozbawiania wolności osób starszych. W opinii przyjaciela sądu zwrócono uwagę zarówno na dane demograficzne dotyczące Polski, jak i na dane statystyczne ukazujące, jak przez ostatnie dziesięciolecie kształtowała się społeczność więzienna. HFPC wskazuje też na trwający od lat wzrost liczby osób starszych, zarówno w wieku 60+, jak i 80+.
Pomimo spadku liczby osób pozbawionych wolności i tymczasowo aresztowanych, liczba więźniów w wieku 60+ nadal rośnie.