Sąd pytający przypomniał, że jeżeli z treści tytułu wykonawczego wynika, że termin przedawnienia dochodzonego roszczenia upłynął, a wierzyciel nie przedłożył dokumentu, elektroniczny tytuł wykonawczy, o którym mowa w art. 797 par. 11 kpc, organ egzekucyjny odmawia wszczęcia egzekucji.
Czytaj też: SN: Wierzyciel nie płaci za egzekucję, gdy dłużnik upada >>
Czytaj też: Przedawnienie roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w świetle orzecznictwa >
Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie
Analizując pojęcie oczywiście niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego, Sąd Rejonowy wskazał, że w rozpoznawanej sytuacji doszło do odmowy wszczęcia egzekucji, zaś wierzyciel przedłożył tytuł wykonawczy, z którego wynika, iż termin przedawnienia dochodzonego roszczenia upłynął, a niemożliwe jest ustalenie, czy doszło do przerwania biegu przedawnienia roszczenia objętego tym tytułem. Odróżniając określenia wszczęcie egzekucji od wszczęcia postępowania egzekucyjnego zauważył, że doszło do skutecznego wszczęcia postępowania egzekucyjnego, skoro wniosek inicjujący postępowanie został prawidłowo złożony przez kompetentny podmiot, wywołał skutek w postaci wezwania wierzyciela o zaliczkę.
Czytaj też: Podstawowe błędy przy wypełnianiu wniosków egzekucyjnych >
Następnie zaliczka ta została uiszczona, a po zbadaniu treści tytułu, dochodząc do słusznego wniosku, iż roszczenie objęte tytułem wykonawczym uległo przedawnieniu, komornik odmówił wszczęcia egzekucji. Wierzyciel nie zakwestionował słuszności oceny komornika, nie przedłożył też żadnego dokumentu, z którego wynikałby wniosek przeciwny. A składając wniosek inicjujący postępowanie egzekucyjne mógł z łatwością dostrzec, że należność objęta tytułem wykonawczym uległa przedawnieniu. A to zdaniem sądu, powoduje, iż wszczęcie postępowania egzekucyjnego było bezcelowe i to w stopniu oczywistym.
PROCEDURA w LEX: Wszczęcie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela na podstawie nakazu zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym >
Wezwanie wierzyciela o zaliczkę to nie wszczęcie
Sąd Rejonowy zwrócił m.in. uwagę na to, że komornik pobiera lub ściąga opłaty komornicze tylko w przypadkach określonych w ustawie, a skoro postępowanie egzekucyjne zakończyło się z chwilą wydania postanowienia o odmowie wszczęcia egzekucji, więc zaraz po złożeniu wniosku inicjującego postępowanie, to nie sposób uznać, iż postępowanie egzekucyjne zostało przeprowadzone.
Ustawodawca użył zwrotu „przeprowadzenie”, a nie „prowadzenie” zakładając, że opłaty egzekucyjne należą się organowi egzekucyjnemu za ogół czynności związanych z wszczęciem, prowadzeniem i zakończeniem postępowania egzekucyjnego. Nie można uznać, iż samo wezwanie wierzyciela o zaliczkę, a następnie zakończenie postępowania postanowieniem o odmowie wszczęcia egzekucji stanowi przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego, tym bardziej mając na względzie sytuację, w której o postępowaniu egzekucyjnym dłużnik nie ma jakiejkolwiek wiedzy.
Obciążenie wierzyciela opłatą
Z drugiej jednak strony brak innej podstawy prawnej do pobrania przez komornika opłaty egzekucyjnej, a co do zasady organ egzekucyjny nie działa pro bono. Wobec odmowy wszczęcia egzekucji brak też podstaw do wydania przez komornika odrębnego postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego.
Sąd pytający zwrócił uwagę, że gdyby komornik sądowy nie dostrzegł, że roszczenie objęte tytułem egzekucyjnym uległo przedawnieniu i prowadził egzekucję, dokonując zajęć , a następnie dłużnik podniósłby zarzut przedawnienia roszczenia, organ egzekucyjny byłby zobowiązany do umorzenia postępowania egzekucyjnego i wówczas doszłoby do oczywiście niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego. A w konsekwencji - obciążenia wierzyciela opłatą.
Izba Cywilna SN 26 kwietnia wydała uchwałę: W przypadku odmowy wszczęcia egzekucji na podstawie art. 804 par. 2 k.p.c. z uwagi na oczywisty upływ terminu przedawnienia roszczenia wynikającego z tytułu wykonawczego, gdy wierzyciel nie przedłożył dokumentu, o którym mowa w art. 797 par. 11 k.p.c., komornik wydaje postanowienie o pobraniu od wierzyciela opłaty stosunkowej w wysokości 10 procent egzekwowanego świadczenia na podstawie art. 30 zdanie pierwsze ustawy z 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych.
Sygnatura akt III CZP 87/21 (III CZP 91/22), uchwała z 26 kwietnia 2022 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
