Nowa ustawa o kredycie konsumenckim uchwalona przez Sejm 1 kwietnia br. obejmuje swoim zakresem umowy o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w obcej walucie. Obecna ustawa obejmuje kredyty niższe – do 80 tys. złotych. Nowela zawiera katalog umów co do których nie będzie ona miała zastosowania albo będzie miała zastosowanie w ograniczonym zakresie. I są to np. umowy o kredyt zabezpieczony hipoteką oraz pożyczki zabezpieczonej hipoteką albo pożyczki ze spółdzielczych kas.

W reklamie ma być oprocentowanie

W nowej ustawie rozszerzono obowiązki kredytodawcy i pośrednika kredytowego dotyczące reklamy. Należy do nich  między innymi podanie konsumentowi w sposób jednoznaczny, zrozumiały i widoczny: stopę oprocentowania kredytu wraz z wyodrębnieniem opłat uwzględnianych w całkowitym koszcie kredytu, całkowitą kwotę kredytu i rzeczywistą roczną stopę oprocentowania. A ponadto w umowie powinien być określony czas obowiązywania umowy, całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta oraz wysokość rat, towaru lub usługi oraz kwotę wszystkich zaliczek w przypadku umowy o kredyt przewidującej odroczenie płatności.

Informacje niezbędne

Pośrednik kredytowy będzie zobowiązany przekazać informacje dotyczące tego, czy współpracuje z kredytodawcami oraz jaki jest zakres umocowania do dokonywania czynności prawnych. Powinno to pomóc konsumentowi w ocenie czy oferta przedstawiona przez pośrednika jest najkorzystniejsza. Informacje te mają być podane na podstawie reprezentatywnego przykładu (art. 8). Przed zawarciem umowy o kredyt kredytodawca zobowiązany jest do dokonania oceny ryzyka kredytowego konsumenta. Tylko banki będą zobowiązane badać ryzyko kredytowe uwzględniając art. 70 ustawy – Prawo bankowe to znaczy, że w tym przypadku udzielenie kredytu będzie zależało od posiadanej zdolności kredytowej konsumenta. Natomiast w przypadku pozostałych kredytodawców ustawa wyraźnie tego nie przesądza. Nie jest więc wykluczone, że kredytodawcy inni niż działający na podstawie prawa bankowego będą udzielać kredytu pomimo negatywnej oceny ryzyka kredytowego np. pod warunkiem ustanowienia odpowiedniego zabezpieczenia albo zawarcia umowy ubezpieczenia. Obowiązek oceny tego ryzyka określony w ustawie nie służy ochronie konsumentów przed zadłużeniem, którego nie będą w stanie spłacić. Kredytodawcy mogą chcieć przerzucać odpowiedzialność za zadłużenie na konsumentów, którzy negatywnie zweryfikowani pod względem zdolności kredytowej (i o tym należycie poinformowani) będą decydowali się na zaciągniecie kredytu. Konsument będzie miał prawo do otrzymania bezpłatnego projektu umowy tylko w przypadku, gdy w ocenie kredytodawcy spełnia warunki do udzielenia mu kredytu.

Kredyt odnawialny

Ustawa przewiduje możliwość wypowiedzenia umowy o kredyt odnawialny przez każdą ze stron. Jednak termin wypowiedzenia dla konsumenta zastrzeżony w umowie nie może być dłuższy niż miesiąc, a dla kredytodawcy nie krótszy niż dwa miesiące. Sankcją za naruszenie obowiązków informacyjnych przy zawarciu umowy, w przypadkach określonych w ustawie, będzie prawo konsumenta do zwrotu kredytu bez odsetek i innych kosztów kredytu. Zasada ta została również zastrzeżona dla kredytu hipotecznego.

Wcześniejsza spłata i odstąpienie od kredytu

Możliwa będzie wcześniejsza spłata kredytu, ale kredytodawca przy zachowaniu warunków określonych w ustawie będzie mógł zastrzec prowizję za spłatę przed terminem. Warto zauważyć, że obecnie obowiązująca ustawa nie nakłada na konsumenta w takim przypadku żadnych kosztów.

Ustawa zachowuje prawo konsumenta do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy. Termin ten nie biegnie, jeżeli umowa o kredyt nie będzie zawierała wszystkich elementów określonych ustawą. W takim wypadku konsument będzie mógł odstąpić od umowy w terminie 14 dni od dnia uzupełnienia umowy o brakujące elementy. W przypadku odstąpienia od umowy konsument zobowiązany będzie do zapłaty odsetek za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia spłaty oraz pokryć bezzwrotne koszty poniesione przez kredytodawcę na rzecz organów administracji publicznej oraz opłaty notarialne. Jeżeli kredyt zostanie przeznaczony na zakup towaru lub usługi odstąpienie od umowy o kredyt przez konsumenta spowoduje powstanie obowiązku zwrotu kredytu przez sprzedawcę lub usługodawcę z tym, że w takim wypadku obowiązek zwrotu odsetek kredytodawcy powstaje od dnia wydania towaru przez sprzedawcę lub rozpoczęcia świadczenia usługi przez usługodawcę do dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Odstąpienie od umowy o kredyt nie będzie równoznaczne z wygaśnięciem umowy sprzedaży. Los umowy zależny będzie od sprzedawcy tzn. od tego czy przyjmie towar czy też zażąda zapłaty ceny od konsumenta.

Ustawa ma wejść w życie po upływie pół roku od dnia ogłoszenia.