Rada Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych województwa mazowieckiego wystąpiła przeciwko prezydentowi Płocka, który wydał w sierpniu 2012 r. zarządzenie w sprawie określenia liczby etatów pracowników administracji i obsługi w szkołach i placówkach oświatowych. Zarządzenie to było potrzebne do sporządzenia przez dyrektorów szkół kalkulacji planów finansowych tych jednostek. Chodziło o ustalenie, ilu nauczycieli przypadać może na określoną grupę uczniów. Jeśli uczniów byłoby mniej niż zaplanowano, to nauczycielom groziłaby redukcja etatów i wypowiedzenie umów o pracę

Dwa zarzuty związkowców

OPZZ twierdził, że obowiązek konsultowania ze związkami zawodowymi projektów i założeń aktów prawnych został określony w art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych.  Zgodnie z tym przepisem organy samorządu terytorialnego kierują założenia albo projekty aktów prawnych w zakresie objętym zadaniami związków zawodowych do odpowiednich władz statutowych związku, określając termin przedstawienia opinii nie krótszy jednak niż 30 dni. Ponadto skarżące Porozumienie zarzuciła zaskarżonemu zarządzeniu wydanie go bez podstawy prawnej i z przekroczeniem kompetencji. Wskazała, że organ wykonawczy samorządu terytorialnego, jakim jest Prezydent Miasta wykonuje uchwały rady i zadania danego samorządu, określone przepisami prawa. Zatem kompetencję prawotwórczą posiada jedynie rada danej jednostki samorządu terytorialnego, będąca organem stanowiącym. Organ wykonawczy nie ma uprawnień prawotwórczych.

WSA uwzględnia skargę

Sąd zauważył, ze sporne w tej sprawie jest to, czy zaskarżone zarządzenie prezydenta Płocka ma charakter aktu prawnego, dotyczącego związków zawodowych i czy w związku z tym istniał po stronie organu obowiązek konsultacji projektu tego zarządzenia z reprezentatywną organizacją związkową.
Na to pytanie sąd odpowiedział twierdząco, ale nie zgodził się z poglądem, że brakowało podstawy prawnej. Sąd uchylił wiec zaskarżone zarządzenie prezydenta.
WSA wyjaśniał, że pojęcie aktu prawnego odnosi się do aktów generalnych, bowiem inne rozumienie prowadziłoby do stanowiska, że każda czynność prawna organu władzy jest aktem prawnym. W konsekwencji stwierdzić należy, że wymóg konsultacji z reprezentatywną organizacją związkową dotyczy podejmowania uchwał i zarządzeń o charakterze aktu generalnego. Obowiązek współdziałania należy zatem odnosić do podejmowania aktów generalnych, których przedmiotem jest regulacja w zakresie obrony praw, interesów zawodowych i socjalnych ludzi pracy, dotycząca nieokreślonej grupy osób.

NSA odrzuca kasację
OPZZ mimo korzystnej dla siebie części wyroku WSA złożył skargę kasacyjną. Związkowcy stwierdzili, że sąd błędnie zinterpretował ustawę o systemie oświaty.
NSA 16 października wydał postanowienie, w którym odrzucił kasacje. Powodem odrzucenia było wadliwe zaskarżenie. Skarga odnosiła się bowiem do uzasadnienia, a nie do sentencji wyroku WSA. OPZZ uzyskał korzystny wyrok, ale nie zgodził się z jego ocena prawną, to znaczy ze stwierdzeniem iż zarządzenie było aktem zwierzchnictwa służbowego. Zdaniem sądu zaskarżyć można tylko wyrok w całości. 

Sygnatura akt I OSK 1472/13, postanowienie z 16 października 2013 r.