Nowość w prywatyzacji: spółki aktywności obywatelskiej

Wsparcie prywatyzacji pracowniczej oraz zwiększenie zainteresowania jednostek samorządu terytorialnego udziałem w procesach prywatyzacyjnych i upadłościowych, a także upowszechnienie własności obywatelskiej to główne cele przygotowanego w Ministerstwie Gospodarki projektu nowelizacji ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji oraz niektórych innych ustaw. Nowym pomysłem resortu kierowanego przez Waldemara Pawlaka jest wprowadzenie instytucji spółki aktywności obywatelskiej, której udziałowcami byliby pracownicy i kooperanci prywatyzowanego zakładu.

Projekt  przewiduje zmiany w trzech ustawach: o komercjalizacji i prywatyzacji, o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne oraz w Prawie upadłościowym i naprawczym.

Nowelizacja ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji wprowadzi definicję spółki aktywności obywatelskiej oraz określa zakres zbywania jej akcji lub udziałów. Zgodnie z nową ustawą, w spółce aktywności obywatelskiej udziałowcami będą jej pracownicy (co najmniej 33 proc. akcji/udziałów). Pozostałe akcje/udziały będą mogły należeć wyłącznie do rolników lub rybaków, jednostek samorządu terytorialnego oraz kooperantów - osób fizycznych, które przez ostatnie dwa lata świadczyły dla niej usługi. Do spółki aktywności obywatelskiej przystępuje co najmniej 30 proc. ogółu pracowników prywatyzowanego podmiotu.
Projekt ustawy określa również obowiązki informacyjne Ministra Skarbu Państwa, który  musi powiadomić pracowników, pracodawcę oraz jednostki samorządu terytorialnego o rozpoczęciu procesu prywatyzacji przedsiębiorstwa i jej przebiegu. Projekt zakłada także zakaz zbywania akcji/udziałów spółki aktywności obywatelskiej w ciągu dwóch lat od zawarcia umowy prywatyzacyjnej oraz sankcje za naruszenie tego nakazu.
Z kolei w ustawie o poręczeniach i gwarancjach… zmiany obejmują rozszerzenie katalogu działań uprawniających do otrzymywania poręczeń i gwarancji na gruncie przepisów tej ustawy poprzez dodanie zapisu o „wspieraniu udziału spółek aktywności obywatelskiej i spółek pracowniczych w procesach prywatyzacyjnych i upadłościowych”.
Natomiast w ustawie Prawo upadłościowe i naprawcze autorzy projektu chcą zwiększyć możliwość udziału spółek aktywności obywatelskiej w postępowaniach upadłościowych, co ma nastąpić przez rozszerzenie prawa pierwszeństwa na spółki aktywności obywatelskiej. Jeżeli rada wierzycieli wyrazi zgodę na sprzedaż z wolnej ręki mienia, obok spółki z udziałem ponad połowy pracowników również spółka aktywności obywatelskiej będzie miała pierwszeństwo w nabyciu przedsiębiorstwa upadłego lub jego zorganizowanej części, nadającej się do prowadzenia działalności gospodarczej.

Jak informuje Ministerstwo Gospodarki, projekt  został opracowany w Rządowym Centrum Legislacji na podstawie założeń zawartych w przyjętym przez Radę Ministrów 20 października 2009 r. programie rządowym pn. „Wsparcie prywatyzacji poprzez udzielanie poręczeń i gwarancji spółkom z udziałem pracowników i jednostek samorządu terytorialnego (spółkom aktywności obywatelskiej)”. Program ten został przyjęty z inicjatywy i na wniosek Ministra Gospodarki.