Nie tylko podatnik może złożyć wniosek o zwrot PCC

Skoro art. 11 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c. stanowi, że w określonych okolicznościach (nieważność względna), należy się zwrot uiszczonego świadczenia pieniężnego, z regulacji tej należy wywieźć niedopuszczalność takiej sytuacji jak odmowa zwrotu podatku byłym wspólnikom, którzy ten podatek faktycznie uiścili. Takie stanowisko przedstawił WSA w Warszawie w wyroku z dnia 26 października 2010 r.

W przedmiotowej sprawie osoby zawierające umowę spółki złożyły przed notariuszem oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego w akcie notarialnym o utworzeniu Spółki, gdyż działali pod wpływem błędu. Spółka, którą utworzono aktem notarialnym nie została zarejestrowana w KRS i nigdy nie rozpoczęła działalności.
Istota sporu sprowadza się do ustalenia czy byli wspólnicy spółki z o.o., którzy skutecznie uchylili się od skutków prawnych swego oświadczenia woli dotyczącego zawarcia ww. umowy spółki (nieważność względna), mają przymiot strony postępowania w sprawie o zwrot podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 11 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c. Tym samym, sąd musiał rozważyć, czy organy podatkowe wydając postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie nie naruszyły przepisów postępowania.
Zdaniem Sądu, skoro czynność zawiązania spółki z o.o. jest nieważna z momentem skutecznego uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli (nieważność względna), to z tym momentem spółka przestaje istnieć. Również zarząd tej spółki nie jest z tym momentem uprawniony do skutecznego inicjowania jakichkolwiek postępowań, w tym wystąpienia z żądaniem zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych. Sąd uznał więc, że niesłuszny jest pogląd organu skarbowego, iż w rozpoznawanej sprawie, z wnioskiem o zwrot podatku od czynności cywilnoprawnych powinna wystąpić spółka z o.o. w organizacji, poprzez reprezentujący ją zarząd.
Także art. 11 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c. nie zastrzega, że z wnioskiem o zwrot tego podatku wystąpić może jedynie podatnik. W konsekwencji nie można zakładać, iż w każdej sytuacji, na gruncie omawianego przepisu, jedynym uprawnionym podmiotem do wystąpienia z wnioskiem o zwrot podatku, będzie spółka reprezentowana przez członków zarządu. Skoro obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zawarcia umowy spółki z o.o. spoczywa na spółce, to oczywiste jest, że w dniu jej utworzenia koszty te pokrywają zawiązujący ją wspólnicy, ponieważ w tym momencie, tworzona spółka nie dysponuje jeszcze majątkiem. Z art. 11 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c. należy wywieźć niedopuszczalność takiej sytuacji jak odmowa zwrotu podatku byłym wspólnikom, którzy ten podatek faktycznie uiścili.
(III SA/Wa 758/10, LEX nr 612155)

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line

Redakcja Publikacji Elektronicznych WKP