15 września Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało, że minister podjął decyzję o odwołaniu kolejnych 25 prezesów i wiceprezesów sądów, mimo że kolegia sądów wydały negatywne opinie wobec wniosków o ich odwołanie. Uzasadniono, że obecna Krajowa Rada Sądownictwa „ukształtowana wbrew konstytucji i standardom międzynarodowym, nie jest w stanie wydać bezstronnej opinii w sprawie odwołań prezesów i wiceprezesów sądów", z kolei członków kolegiów – jak dodano – w przeważającej części powołał były minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro.
Czytaj: Kolegia wydały negatywną opinię, minister Żurek i tak odwołał prezesów i wiceprezesów sądów>>
Co wynika z przepisów?
Kwestie odwoływania prezesów i wiceprezesów w trakcie kadencji reguluje art. 27 Prawa o ustroju sądów powszechnych. Przewiduje on, że mogą być odwołani w toku kadencji w przypadku:
- rażącego lub uporczywego niewywiązywania się z obowiązków służbowych;
- gdy dalsze pełnienie funkcji nie da się pogodzić z innych powodów z dobrem wymiaru sprawiedliwości;
- stwierdzenia szczególnie niskiej efektywności działań w zakresie pełnionego nadzoru administracyjnego lub organizacji pracy w sądzie lub sądach niższych;
- złożenia rezygnacji z pełnionej funkcji.
Zgodnie z par. 2 odwołanie prezesa albo wiceprezesa sądu następuje po zasięgnięciu opinii kolegium właściwego sądu. Zamiar odwołania, wraz z pisemnym uzasadnieniem, minister sprawiedliwości przedstawia mu w celu uzyskania opinii. Równocześnie, występując o opinię, minister może zawiesić prezesa albo wiceprezesa sądu w pełnieniu czynności.
Samo kolegium właściwego sądu wyraża taką opinię po wysłuchaniu prezesa albo wiceprezesa sądu, którego dotyczy zamiar odwołania. Ale osoba, której dotyczy zamiar odwołania, nie uczestniczy w głosowaniu nad opinią, nawet jeśli jest członkiem kolegium.
Pozytywna opinia kolegium właściwego sądu upoważnia ministra do odwołania jego prezesa albo wiceprezesa. Niewydanie opinii w terminie trzydziestu dni od dnia przedstawienia przez ministra zamiaru odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu – jak zapisano – nie stoi na przeszkodzie odwołaniu. Problem zaczyna się, gdy opinia jest negatywna. Wówczas, zgodnie z obowiązującym przepisem, minister sprawiedliwości może przedstawić zamiar odwołania, wraz z pisemnym uzasadnieniem, Krajowej Radzie Sądownictwa. Negatywna opinia Krajowej Rady Sądownictwa jest dla ministra wiążąca, jeżeli uchwała w tej sprawie została podjęta większością dwóch trzecich głosów. Niewydanie opinii przez Krajową Radę Sądownictwa w terminie trzydziestu dni od dnia przedstawienia przez ministra zamiaru odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu nie stoi na przeszkodzie odwołaniu. Tu warto przypomnieć, że obecna KRS – ukształtowana na podstawie ustawy z grudnia 2017 r. (w jej skład wchodzą sędziowie wybierani przez Sejm, a nie przez sędziów) – nie jest uznawana przez rząd jako organ konstytucyjny.
![[E-book] Czynności procesowe na odległość w postępowaniu karnym](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/82660/978-83-8390-319-4_,mXqL62OeqFTLkrXdmIyYmw.jpg)
Cena promocyjna: 76 zł
|Cena regularna: 152 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 91.2 zł
Stanowczy sprzeciw KRS
Prezydium Krajowej Rady Sądownictwa w swoim stanowisku podkreśliło, że „z głębokim niepokojem i stanowczym sprzeciwem przyjęło do wiadomości informację o bezprawnym odwołaniu prezesów i wiceprezesów sądów powszechnych przez ministra sprawiedliwości, dokonanym wbrew obowiązującym przepisom prawa, wbrew stanowiskom organów sądów oraz wbrew wiążącemu wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego".
– Działania ministra sprawiedliwości, polegające na jednostronnym i arbitralnym odwoływaniu prezesów sądów bez uwzględnienia negatywnych opinii kolegiów tych sądów, stanowią rażące naruszenie zasad demokratycznego państwa prawnego, gwarantowanych Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z art. 178 ust. 1 Konstytucji RP sędziowie podlegają wyłącznie Konstytucji oraz ustawom, a ich niezawisłość jest fundamentem sprawnego wymiaru sprawiedliwości. Odwołań tych dokonano ponadto bez jakiejkolwiek konsultacji z Krajową Radą Sądownictwa, organem konstytucyjnym powołanym do ochrony niezależności sądów i niezawisłości sędziów (art. 186 ust. 1 Konstytucji RP), bez zachowania procedur wynikających z ustawy o ustroju sądów powszechnych – wskazano.
Dodano, że przedmiotowe odwołania stoją w jawnej sprzeczności z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 lutego 2004 roku, K 12/03, który stwierdził, że „zważywszy na pozycję ustrojową Krajowej Rady i jej funkcje (stoi na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów), uwzględnienie w procedurze odwoływania prezesa jej sprzeciwu (w postaci negatywnej opinii) w odniesieniu do okoliczności związanych z zaistnieniem przesłanki «dobra wymiaru sprawiedliwości» należy uznać za niezbędną gwarancję realizacji zasady niezależności sądów".
Jest zawiadomienie do prokuratury
– Działania ministra sprawiedliwości nie tylko ignorują ten wyrok, ale także podważają autorytet Trybunału Konstytucyjnego jako organu kontroli konstytucyjności, co może prowadzić do chaosu w polskim systemie prawnym i erozji zaufania społecznego do instytucji państwa. Prezydium Krajowej Rady Sądownictwa stanowczo potępia te bezprecedensowe naruszenia prawa i jednocześnie kieruje zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstw przez ministra sprawiedliwości – prokuratora generalnego – dodano.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
