KRS o działaniach ministra Żurka: antypaństwowe, antykonstytucyjne

Minister sprawiedliwości, prokurator generalny Waldemar Żurek wezwał sędziów m.in. Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, konkretnie tych powołanych od 2018 r., by zaprzestali orzekania, gdyż w ten sposób naruszają Konstytucję i prawo europejskie. Odpowiada mu Krajowa Rada Sądownictwa, która wyraża wobec temu sprzeciw, a działania ministra określa jako bezprawne, antypaństwowe, antykonstytucyjne i antyobywatelskie.

Przypomnijmy, że Waldemar Żurek, jako prokurator generalny, wezwał sędziów SN i NSA powołanych przy udziale obecnej KRS do zaprzestania orzekania. Ostrzegł, że ich działalność może prowadzić do odpowiedzialności finansowej i karnej. Rząd i duża część środowiska prawniczego nie uznaje KRS za organ konstytucyjny ze względu na to, że w jej skład wchodzi 15 sędziów/członków wybranych przez Sejm, a nie przez sędziów (nowela ustawy o KRS z grudnia 2017 r.).

Czytaj: Pomijanie KRS przy odwołaniu prezesa sądu - państwo może za to zapłacić>>

KRS odpowiada - działanie antypolskie

Prezydium Krajowej Rady Sądownictwa przyjęło właśnie stanowisko, w którym wskazuje, że w pismach skierowanych bezpośrednio do sędziów Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego minister sprawiedliwości-prokurator generalny "pod pozorem przywracania praworządności zakwestionował konstytucyjny status sędziów Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, powołanych przez prezydenta od 2018 roku".

Wezwał ich do sprzeniewierzenia się rocie ślubowania sędziowskiego, tj. odmowy sprawowania wymiaru sprawiedliwości, która skutkować może w przyszłości odpowiedzialnością dyscyplinarną i karną. - Działania ministra sprawiedliwości-prokuratora generalnego mają wymiar antypaństwowy, antykonstytucyjny, antydemokratyczny i antyobywatelski. Stanowią w rzeczywistości bezprawny i nieznany dotąd w historii Rzeczypospolitej Polskiej zamach na konstytucyjne organy państwa: Sąd Najwyższy, Naczelny Sąd Administracyjny i Krajową Radę Sądownictwa oraz na niezależność sądów i niezawisłość sędziów - wskazano.

Prezydium KRS wskazało również, że niezawisłość sędziów i niezależność sądów stanowi jedną z najwyższych wartości demokratycznego państwa prawa, a sądy są władzą odrębną i niezależną od władzy ustawodawczej i wykonawczej. - Fundamentalną gwarancją niezawisłości jest nieusuwalność sędziów, o czym stanowi art. 180 ust. 1 Konstytucji RP. Granicę działań organów władzy publicznej w Rzeczpospolitej Polskiej wyznacza konstytucyjna zasada legalizmu, zgodnie z którą wszystkie organy władzy działają na podstawie i w granicach prawa - dodano.

KRS apeluje do sędziów, by nie ulegali presji

W stanowisku wskazano, że Sąd Najwyższy i Naczelny Sąd Administracyjny stanowią jeden z filarów władzy sądowniczej w państwie i gwarancję jego prawnej stabilności. - Sprawowana przez sądy administracyjne kontrola działań władzy wykonawczej zapewnia realizację zasady legalizmu i zaufania obywateli wobec państwa. Dlatego też działania wymierzone wobec sędziów Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego zmierzają do destabilizacji całego wymiaru sprawiedliwości i podważenia fundamentów bezpieczeństwa Państwa Polskiego - czytamy.

W ocenie Rady oczywisty kontekst polityczny wezwania ministra stwarza wrażenie presji skierowanej wobec niezawisłych sędziów Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego i wywołania "efektu mrożącego".

Prezydium Krajowej Rady Sądownictwa apeluje do ministra sprawiedliwości-prokuratora generalnego i do wszystkich politycznych organów władzy o zaniechanie podejmowania bezprawnych działań wobec sędziów, naruszających ich niezawisłość, nieusuwalność i godność sprawowanego urzędu. Wzywa do uszanowania niezależności i bezstronności sędziów, którzy, korzystając z konstytucyjnego prawa dostępu do służby publicznej na podstawie obowiązującej ustawy i Konstytucji RP, działając w zaufaniu do Państwa Polskiego, zostali powołani na urząd sędziego i pełnią służbę w imieniu Rzeczpospolitej Polskiej - wskazano.

KRS zaapelowała też do samych sędziów, by nie ulegali presji polityków, zachowali odwagę, niezłomność, bezstronność w służbie i pozostali wierni złożonej rocie ślubowania sędziowskiego.

NSA: zaprzestanie orzekania 38 sędziów uderzy w prawa obywateli

Wcześniej uchwałę w tej sprawie przyjęło Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wskazano w niej, że kolegium dostrzega potrzebę wykonania przez władzę ustawodawczą, w sposób zgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, wyroku pilotażowego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 23 listopada 2023 r. w sprawie Wałęsa przeciwko Polsce. Dodano równocześnie, że wykonanie tegoż wyroku nie leży w kompetencji władzy sądowniczej, która sprawuje wymiar sprawiedliwości, nie leży w kompetencji administracji sądowej i w żadnym razie nie może również polegać na faktycznych działaniach władzy wykonawczej zmierzających do odsunięcia od orzekania sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego powołanych po 2018 r.

Na podstawie art. 5a ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych strony mogą złożyć wniosek o zbadanie niezawisłości i bezstronności sędziego z uwzględnieniem okoliczności towarzyszących jego powołaniu i jego postępowania po powołaniu. W wyniku takiego postępowania sędzia może zostać wyłączony od rozpoznania sprawy. Od dnia 15 lipca 2022 r. (czyli wejścia w życie tego przepisu) do Naczelnego Sądu Administracyjnego wpłynęło sześćdziesiąt trzy takie wnioski - zaznaczono.

NSA zaznacza również, że zarówno on, jak i wojewódzkie sądy administracyjne, sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę zgodności z prawem działań podejmowanych przez administrację publiczną. - Statystyczny czas rozpoznania skargi kasacyjnej w Naczelnym Sądzie Administracyjnym od dwóch lat zmniejsza się i obecnie nie przekracza dwudziestu miesięcy. W wojewódzkich sądach administracyjnych czas rozpoznania skargi nie przekracza pięciu miesięcy. Zaprzestanie orzekania przez trzydziestu ośmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyniku pism prokuratora generalnego doprowadziłoby do poważnych utrudnień w pracy Naczelnego Sądu Administracyjnego, czego skutkiem byłoby naruszenie gwarantowanego na podstawie art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, art. 6 ust. 1 EKPCz i art. 47 Konstytucji prawa obywatela do rozpoznania sprawy przez sąd bez nieuzasadnionej zwłoki - zaznaczono.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.