Z danym opublikowanych przez Ministerstwo Środowiska wyniak, że odpady to obecnie największy problem ekologiczny w Polsce. W naszym kraju ponad 86 proc. odpadów komunalnych trafia na składowiska (GUS w 2009 r.), w tym nawet 95 proc. nie jest w jakikolwiek sposób przetwarzanych przed składowaniem, co jest prawie dwukrotnie powyżej średniej europejskiej (w Unii Europejskiej średnio 47 proc.). W niektórych krajach, takich jak Niemcy, Holandia, Belgia, Dania czy Szwecja na wysypiska trafia ich nawet mniej niż 10,0 proc. (2006 r.), a to dzięki poddawaniu zbieranych odpadów procesom spalania, recyklingu i odzysku.
We wszystkich krajach Unii Europejskiej, z wyjątkiem Polski i Węgier, obowiązuje system, który na gminę nakłada obowiązek gospodarowania odpadami komunalnymi. Przygotowany przez ministra środowiska projekt w jednym z wariantów umożliwia gminie przejęcie obowiązku gospodarowania odpadami komunalnymi w drodze uchwały rady gminy. Komitet Stały Rady Ministrów przyjął właśnie projekt założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Radzie Ministrów zostanie przedłożony również wariant zakładający przejęcie przez gminy gospodarki odpadami wraz z wejściem w życie przepisów ustawy.
- Jest to powód mojej wielkiej satysfakcji, że projekt, który ja traktuję priorytetowo, został w uzgodnionym na dotychczasowych etapach legislacji kształcie, przyjęty przez komitet stały Rady Ministrów i rekomendowany do przedstawienia Radzie Ministrów. Mamy szansę na uzdrowienie systemu gospodarki odpadami w Polsce – a ten projekt i przedstawione do wyboru rozwiązania są dla tego procesu kluczowe - mówi minister środowiska Andrzej Kraszewski.
Co to oznacza dla mieszkańców? - W gminach, w których już wprowadzono zarządzanie odpadami komunalnymi przez samorząd wyeliminowano porzucanie odpadów np. w lasach czy spalanie śmieci w domowych piecach. Obniżone także zostały stawki za odbiór i zagospodarowanie odpadów (przykładowo: wcześniej 18-30 zł/osoba/miesiąc, a po przejęciu władztwa 4,8-10zł/osobę/miesiąc). Wzrasta też ilość odbieranych odpadów komunalnych (od 30 do 50%), co jest konsekwencją zaprzestania nielegalnego pozbywania się odpadów. Samorządy już w tej chwili dostarczają nam wodę, odprowadzają ścieki, prowadzą szkoły dla naszych dzieci. Teraz będą miały możliwość sprawniejszego przejęcia zarządzaniem odpadami komunalnymi – podkreśla minister Kraszewski.
Obowiązująca dotychczas ustawa zakłada m.in. konieczność przeprowadzania referendum w gminie, która chciałaby przejąć odpowiedzialność za gospodarowanie śmieciami z naszych domów. W praktyce jest to mechanizm bardzo trudny do zastosowania, ze względu na jego koszty i problemy z frekwencją w referendum.