Helsińska Fundacja Praw Człowieka oraz Stowarzyszenie Interwencji Prawnej wystąpiły do gen. bryg. SG Dominika Tracza Komendanta Głównego Straży Granicznej z apelem o zmianę praktyki Straży Granicznej naruszającej prawo do sądu cudzoziemców ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy w Polsce.
Z obserwacji obu organizacji wynika, że Straż Graniczna wydala cudzoziemców, którzy otrzymali negatywną decyzję Rady do Spraw Uchodźców (decyzję ostateczną w postępowaniu administracyjnym), zanim zdążą oni złożyć skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie lub przed wydaniem przez ten sąd postanowienia o wstrzymaniu wykonania zaskarżonej decyzji. - Na skutek tego działania cudzoziemcy nie mają możliwości zaskarżenia decyzji do sądu lub późniejszej obrony ich praw w postępowaniu sądowym - twierdzą autorzy wystąpienia.
Zwracają też wag na to, że wobec uwzględnienia skargi w takiej sytuacji, udzielona cudzoziemcowi ochrona może okazać się iluzoryczna. Cudzoziemiec, ubiegając się o nadanie statusu uchodźcy, wskazuje, iż obawia się wrócić do kraju pochodzenia ze względu na grożące mu tam prześladowanie lub inne zagrożenie. Organy administracji, odmawiając cudzoziemcowi nadania statusu uchodźcy, uznają, iż takie niebezpieczeństwo nie grozi danemu cudzoziemcowi. Straż Graniczna wobec tego wydala cudzoziemca z terytorium Polski do kraju pochodzenia, nie czekając na rozstrzygnięcie sądu w tym zakresie. Jeśli zatem organy administracji się pomyliły, co wykaże Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie lub Naczelny Sąd Administracyjny, ochrona udzielona cudzoziemcowi na skutek uchylenia przez sąd zaskarżonej decyzji może nie mieć już żadnego znaczenia, gdyż cudzoziemiec jest w kraju, do którego obawiał się wrócić.
Zdaniem autorów wystąpienia (więcej>>>), to działanie Straży Granicznej narusza nie tylko konstytucyjnie zagwarantowane prawo do sądu każdego człowieka, ale także prawo Unii Europejskiej. Co więcej, uniemożliwia ono również sądom administracyjnym skuteczną kontrolę rozstrzygnięć organów administracji wydanych w postępowaniu uchodźczym, tym samym naruszając obowiązującą w Polsce konstytucyjną zasadę równoważenia i kontrolowania się władz oraz podważając rangę władzy sądowniczej.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka przypomina, że już na początku 2012 r. kierowała pisma do Komendy Głównej Straży Granicznej w konkretnych przypadkach wydalenia cudzoziemców uniemożliwiającego im skorzystanie z prawa do sądu. Więcej na ten temat >>>