Fundacja Helsińska przyjrzy się postępowaniom dyscyplinarnym

Od 1 maja br. rozpoczął działalność nowy program Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka Standardy rzetelnego procesu w postępowaniach dyscyplinarnych. Jest on adresowany do osób będących stronami postępowań dyscyplinarnych przed sądami dyscyplinarnymi w samorządach zawodów zaufania publicznego oraz zawodów regulowanych, ze szczególnym uwzględnieniem zawodów nieprawniczych.

Każda z takich osób, np. lekarz, pielęgniarka, farmaceuta, biegły rewident czy inżynier budowlany, może skorzystać z bezpłatnej porady prawnej lub z informacji zamieszczonych na stronie internetowej. Strona internetowa zawierająca procedury i reguły postępowań dyscyplinarnych ma być uruchomiona pod koniec czerwca 2011 r. W ramach programu przewidywane są także wyjazdy na obserwacje postępowań dyscyplinarnych.
Jak informuje koordynator programu Piotr Kubaszewski, na pomoc Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka mogą liczyć przedstawiciele następujących zawodów: aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, urbanisty, biegłego rewidenta, doradcy podatkowego, diagnosty laboratoryjnego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, pielęgniarki, położnej, psychologa, nauczyciela, rzecznika patentowego, syndyka licencjonowanego, technika dentystycznego, tłumacza, brokera ubezpieczeniowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, rzeczoznawcy majątkowego, zarządcy nieruchomościami czy pośrednika w obrocie nieruchomościami.
Program realizowany jest poprzez prowadzenie bezpłatnej informacji prawnej, jak i bezpłatnego poradnictwa prawnego. Stworzona baza internetowa zawierać będzie wszystkie procedury i reguły postępowań dyscyplinarnych. Wskazane będą również standardy prawa do rzetelnego procesu w oparciu o orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Porady prawne, z uwagi na przedmiot działalności Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, skupiają się na zakresie, w jakim stosowany jest w ramach postępowania dyscyplinarnego kodeks postępowania karnego i – co się z tym wiąże – na przysługującym stronie postępowania prawie do rzetelnego procesu, zagwarantowanym w art. 45 Konstytucji RP oraz art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Jak tłumaczy Piotr Kubaszewski, Fundacja zdecycowała się na stworzenie specjalnego programu poświęconego postępowaniom dyscyplinarnym, ponieważ są to postępowania o charakterze represyjnym, których celem jest ustalenie winy osoby wykonującej dany zawód i orzeczenie kary lub sankcji. Skutki tych kar mogą być szczególnie dotkliwe i uciążliwe, ponieważ mogą powodować nie tylko pozbawienie możliwości wykonywania wyuczonego zawodu, ale i możliwości zarobkowania. - Jest to tym bardziej istotny obszar w życiu jednostki, ponieważ strony postępowań dyscyplinarnych objęte są swoistą środowiskową infamią. Ważne jest zatem, aby obywatel, wykonujący zawód zaufania publicznego lub zawód regulowany, miał świadomość konsekwencji prowadzonego wobec niego postępowania dyscyplinarnego oraz aby znał i korzystał z przysługujących mu w jego trakcie uprawnień - podkreśla Kubaszewski.
U źródeł decyzji o stworzeniu programu była także duża liczba postępowań prowadzonych każdego roku przez organy dyscyplinarne zawodów zaufania publicznego i zawodów regulowanych oraz fakt, iż owa materia nie stała się dotychczas przedmiotem działań innych organizacji pozarządowych. - Jak wynika z dostępnych statystyk, w latach 2006-2008 okręgowi rzecznicy odpowiedzialności zawodowej lekarzy prowadzili odpowiednio 3973, 3804 oraz 4163 spraw. Krajowy rzecznik dyscyplinarny biegłych rewidentów w 2009 r. prowadził natomiast 767 spraw. Należy zwrócić także uwagę na wyraźny trend wzrostu liczby postępowań w kolejnych latach, co oprócz zawodu lekarza widoczne jest na przykładzie rzeczoznawców majątkowych. W zawodzie tym liczby wszczętych postępowań dyscyplinarnych w latach 2008-2010 wynoszą odpowiednio: 54, 58, 104 sprawy. Dodajmy także, że w 1999 r. były to zaledwie 32 sprawy - mówi Piotr Kubaszewski.
Podkreśla on także, że odpowiedzialność dyscyplinarna jest odpowiedzialnością szczególnego rodzaju. Specyfika tej odpowiedzialności polega na tym, że o winie przedstawiciela danego zawodu rozstrzygają, specjalnie do tego powołane, niezawisłe organy quasi-sądowe, w których skład wchodzą wyłącznie przedstawiciele tegoż zwodu. Warto jednak zauważyć, że nie we wszystkich zawodach postępowania dyscyplinarne prowadzone są przez organy samorządu zawodowego. Nierzadko będą to organy takie jak: Polskie Towarzystwo Psychologiczne lub Związek Maklerów i Doradców, kształtujące zasady etyki tych zawodów. - Z całą pewnością od organów tego typu również oczekiwać należy zapewnienia stronom postępowania prawa do rzetelnego procesu. Standardy postępowań dyscyplinarnych w zawodach tych są więc różne i nie zawsze odpowiadają podobnym gwarancjom procesowym, co gwarancje zawarte w kodeksie postępowania karnego. Istnieją także wątpliwości co do zgodności z Konstytucją uregulowań, niezapewniających owych gwarancji - podkreśla Kubaszewski.

Wszystkie zainteresowane osoby mogą kontaktowac się z Programem mailowo: [e-mail]
Kontakt telefoniczny: 22 556 44 54 lub pocztowy: Helsińska Fundacja Praw Człowieka, ul. Zgoda 11, 00-018 Warszawa (z dopiskiem: postępowania dyscyplinarne).