Zmiana ustawy z 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1604) została podyktowana potrzebą wprowadzenia nowych regulacji dotyczących dobrowolnego znakowania środków spożywczych informacją "Produkt polski" wraz z określeniem dodatkowo wzoru znaku graficznego możliwego do zastosowania przy wskazywaniu takiej informacji. Przepisy ustawy w dotychczasowym brzmieniu nie regulowały znakowania środków spożywczych informacją o kraju pochodzenia.
 

Produkty nieprzetworzone i przetworzone

Ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. poz. 2007) określa kryteria, jakie należy spełnić, aby produkt mógł zostać oznakowany informacją "Produkt polski". W przypadku produktów nieprzetworzonych produkcja, uprawa lub hodowla, w tym zbiory, dojenie w przypadku krów, owiec i kóz powinny odbyć się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku mięsa dodatkowo wymaga się, aby zostało pozyskane ze zwierząt urodzonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz których chów i ubój odbył się na terenie Polski. Inne niż mięso produkty pochodzenia zwierzęcego powinny być pozyskane od zwierząt, których chów odbywa się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Nowe przepisy określają również kryteria dotyczące produktów przetworzonych, tj. uzyskanych w wyniku przetworzenia produktów nieprzetworzonych, dla których można stosować informację "Produkt polski".

LEX Informator Prawno Gospodarczy
Artykuł pochodzi z programu LEX Informator Prawno Gospodarczy
Już dziś wypróbuj funkcjonalności programu. Analizy, komentarze, akty prawne z interpretacjami


Znak graficzny i zasada dobrowolności

W ustawie wskazano, że informacja "Produkt polski" może być podawana przy użyciu znaku graficznego. Stąd też do ustawy dodano upoważnienie dla ministra właściwego do spraw rynków rolnych do wydania rozporządzenia określającego wzór tego znaku. Zarówno informacja "Produkt polski", jak i znak graficzny tej informacji będą umieszczane w oznakowaniu środków spożywczych na zasadzie dobrowolności, zależnie od decyzji podmiotu.

Jednoroczny okres przejściowy

Nowa ustawa przewiduje jednoroczny okres przejściowy na obrót środkami spożywczymi, które w oznakowaniu mają umieszczony znak graficzny zawierający informację "Produkt polski" niezgodny z wzorem określonym w przepisach wykonawczych do ustawy (nawet jeśli produkt spełnia warunki określone w ustawie dla umieszczania informacji "Produkt polski"). Wprowadzenie okresu przejściowego ma na celu m.in. zapobieżenie marnotrawieniu żywności.

Inspekcja Jakości Handlowej na straży przestrzegania nowych przepisów

Przestrzeganie nowych przepisów w zakresie dobrowolnego oznakowania artykułów rolno-spożywczych informacją "Produkt polski" będzie podlegać kontroli wykonywanej przez Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Oznakowanie artykułów rolno-spożywczych stanowi bowiem element jakości handlowej (zgodnie z definicją jakości handlowej zawartą w art. 3 pkt 5 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych).

Obowiązkowe informowanie o kraju pochodzenia

Obecnie w świetle prawa Unii Europejskiej podawanie kraju pochodzenia konieczne jest w odniesieniu do określonych grup produktów, m.in. w przypadku świeżych owoców i warzyw, ryb i owoców morza, miodu, wina (kraj, w którym wyprodukowane są winogrona), oliwy z oliwek czy jaj (nadruk symbolu literowego kraju pochodzenia). Autorzy projektu ustawy uzasadniali więc, że dodatkowe umieszczenie informacji "Produkt polski" w przypadku tych produktów nie będzie sprzeczne z wymaganiami UE w zakresie znakowania żywności.

Istotny czynnik przy zakupie żywności

Autorzy projektu ustawy powołali się ponadto na wyniki badań przeprowadzonych w lipcu 2012 r. przez Europejską Organizację Konsumentów (BEUC) w Polsce na grupie 1057 konsumentów w wieku 16–54 lat, które wskazują, że dla dwóch trzecich (66%) polskich konsumentów pochodzenie stanowi przy zakupie żywności istotny czynnik (według 22% "bardzo ważny", a dla 44% "raczej ważny"), plasujący się na piątym lub szóstym miejscu za smakiem, ceną i okresem trwałości, wygodą i wyglądem. Badania dotyczące preferencji i kryteriów wyboru żywności były prowadzone również przez Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie na grupie 712 konsumentów w drugiej połowie 2012 r. Wykazały one, że kraj pochodzenia produktów był ważny szczególnie dla osób w wieku powyżej 40 lat (39,0% wskazań).