Zdaniem Trybunału, do hiszpańskich sądów należy uczynienie wszystkiego co leży w ich kompetencjach, aby zapewnić konsumentom wysoki poziom ochrony, jaki ma na celu dyrektywa.

Zgodnie z dyrektywą nr 1999/44/WE w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji, sprzedawca odpowiada przed konsumentem za każdy brak zgodności, który istnieje w chwili dostawy towarów. W pierwszej kolejności konsument ma prawo żądać doprowadzenia towaru do stanu zgodnego z umową. W razie niemożności doprowadzenia do tego stanu, może on w dalszej kolejności żądać obniżenia ceny lub unieważnienia umowy. Niemniej jednak konsument nie ma prawa do unieważnienia umowy, jeżeli brak zgodności ma nikłe znaczenie i może on w takim przypadku domagać się jedynie stosownej obniżki ceny sprzedaży danego towaru.

W ramach sporu, pomiędzy S. Duarte Hueros a Autociba SA i Automóviles Citroën Espana SA, sąd pierwszej instancji nr 2 w Badajoz (Juzgado de Primera Instancia n°2 de Badajoz) stwierdził, że z uwagi na nikłe znaczenie braku zgodności towaru, umowa nie może zostać unieważniona. Mimo że S. Duarte Hueros przysługiwało prawo do obniżki ceny sprzedaży, takie rozstrzygnięcie nie jest dopuszczalne ze względu na krajowe przepisy proceduralne, ponieważ nie wysunęła ona w swym pozwie żądania w tym celu. Sąd nie może bowiem orzekać z urzędu o żądaniach, które nie zostały przed nim wysunięte („zasada zgodności” pomiędzy żądaniami stron i wyrokiem). Ponadto żaden pozew w tym zakresie nie będzie dopuszczalny w późniejszym sporze ze względu na to, iż w prawie hiszpańskim zasada powagi rzeczy osądzonej rozciąga się na wszystkie roszczenia, które mogły zostać zgłoszone już we wcześniejszym postępowaniu.

W tych okolicznościach, ponieważ sąd żywił wątpliwości w przedmiocie zgodności prawa hiszpańskiego z zasadami wynikającymi z dyrektywy 1999/44, postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym: czy sąd może z urzędu przyznać konsumentowi odpowiednią obniżkę ceny, w przypadku gdy konsument, nie uzyskując przywrócenia zgodności towaru z umową, pomimo że wielokrotnie występował o naprawę, która nie została skutecznie dokonana, dochodzi przed sądem wyłącznie unieważnienia umowy, a takie rozstrzygnięcie nie jest dopuszczalne ze względu na nikłe znaczenie braku zgodności.

W wydanym wyroku Trybunał przypomniał na wstępie, że celem dyrektywy jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów. Dyrektywa wymaga jedynie od państw członkowskich przyjęcia środków koniecznych dla umożliwienia konsumentowi skutecznego wykonywania jego praw, nie zawiera jednak żadnych wskazówek co do, należących do wewnętrznych porządków prawnych państw, mechanizmów umożliwiających dochodzenie tych praw przed sądami. Niemniej jednak procedury te w szczególności nie mogą być ukształtowane w sposób czyniący wykonywanie uprawnień przyznanych przez prawo Unii praktycznie niemożliwym lub nadmiernie utrudnionym („zasada skuteczności”).

W tym względzie Trybunał stwierdził, że w hiszpańskim systemie proceduralnym konsument dochodzący przed sądem jedynie unieważnienia umowy sprzedaży towaru, zostaje definitywnie pozbawiony możliwości korzystania z prawa uzyskania stosownej obniżki ceny sprzedaży, jeżeli sąd krajowy rozpatrujący sprawę orzeknie, iż w rzeczywistości brak zgodności tego towaru z umową ma nikłe znaczenie. Jedyny wyjątek od takiego rezultatu ma miejsce, jeżeli konsument pomocniczo wystąpił z żądaniem przyznania takiej obniżki. Taką ewentualność należy jednak uznać za bardzo mało prawdopodobną. Istnieje bowiem znaczne ryzyko, że konsument nie wystąpi z żądaniem pomocniczym, mającym zresztą na celu uzyskanie ochrony o niższym stopniu, aniżeli ochrona dochodzona poprzez żądanie unieważnienia umowy, albo ze względu na szczególnie rygorystyczny obowiązek jednoczesnego wystąpienia z obydwoma żądaniami, albo też ze względu na to, że nie zna on lub nie rozumie zakresu swoich praw.

Trybunał uznał, że taki system proceduralny, uniemożliwiający sądowi krajowemu przyznanie konsumentowi z urzędu stosownej obniżki ceny sprzedaży towaru, w sytuacji gdy konsument nie ma prawa doprecyzować swojego pierwotnego żądania ani wnieść nowego pozwu w tym celu, może naruszać skuteczność ochrony konsumentów zamierzonej przez prawodawcę Unii. Hiszpański system wymaga bowiem w istocie od konsumenta, aby przewidział wynik analizy dotyczącej kwalifikacji prawnej braku zgodności towaru, której ostatecznie musi dokonać właściwy sąd. Tymczasem okoliczność ta nadaje ochronie przyznanej dyrektywą charakter całkowicie niepewny, a zatem nieodpowiedni. Jest tak tym bardziej, jeżeli analiza okazuje się szczególnie złożona, przez co wspomniana kwalifikacja zależy w decydujący sposób od postępowania dowodowego przeprowadzonego przez sąd rozpoznający sprawę.

W tych okolicznościach Trybunał stwierdził, że rozpatrywane w postępowaniu głównym przepisy hiszpańskie nie wydają się zgodne z zasadą skuteczności, gdyż czynią nadmiernie utrudnionym lub wręcz niemożliwym stosowanie ochrony, jaką dyrektywa 1999/44/WE ma przyznawać konsumentom w ramach postępowań sądowych wszczętych przez nich w wypadku braku zgodności dostarczonego towaru z umową sprzedaży.

Ponadto do sądu odsyłającego należy zbadanie, jakie krajowe przepisy proceduralne mają zastosowanie do rozpatrywanego przezeń sporu, i uczynienie wszystkiego, co leży w zakresie jego kompetencji, z uwzględnieniem wszystkich przepisów prawa krajowego oraz uznanych w porządku krajowym metod wykładni, by zapewnić pełną skuteczność art. 3 ust. 5 dyrektywy 1999/44/WE i dokonać rozstrzygnięcia zgodnego zrealizowanymi przez nią celami.

Tak wynika z wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 3 października 2013 r. w sprawie C32/12 Autociba SA przeciwko Automóviles Citroën Espana SA.

Źródło: www.curia.europa.eu