Należy podkreslić, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego, a także w doktrynie, zarysowały się pewne rozbieżności w tym zakresie.
Skarga na zasadach ogólnych
W postanowieniu z dnia 8 lipca 1998 r., Sąd Najwyższy uznał, że postępowaniem rejestrowym w rozumieniu art. 519 (1) § 3 k.p.c. jest postępowanie w sprawach związanych z prowadzeniem rejestru służącego ujawnianiu określonych podmiotów i danych o nich. Zakresem zastosowania tego przepisu nie są zatem objęte sprawy o wpis w rejestrze nie mającym - jak w szczególności rejestr zastawów - charakteru podmiotowego.
Z tego względu w postępowaniu o wpis do rejestru zastawów kasacja przysługuje na zasadach ogólnych. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd Najwyższy wskazał, że rozstrzygnięcie zarysowanych wątpliwości interpretacyjnych nabrało dużej doniosłości praktycznej po uchwaleniu ustawy z 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów.
Kasacja od postanowienia sądu II instancji
Sąd Najwyższy rozważył dwa możliwe ujęcia tego zagadnienia. Zgodnie z pierwszą interpretacją kasacja w sprawach dotyczących wpisu do rejestru zastawów w ogóle by nie przysługiwała. Krajowym Rejestrze Sądowym. Drugim rodzajem rejestrów są rejestry przedmiotowe, dla których podstawową jednostką ewidencyjną są rzeczy, a ujawniane są w nich prawa rzeczowe i prawa na dobrach niematerialnych. Do tej grupy rejestrów należy
m. .in. rejestr zastawów, którego przedmiotem jest wpis ograniczonego prawa rzeczowego. Takie stanowisko zajął też Sąd Najwyższy w postanowieniach: z 8 lipca 1998 r., III CZP 26/98 , z 16 października 1998 r., III CZP 36/98 i z 14 kwietnia 1999 r., III CZP 1/99. W wymienionych postanowieniach Sąd Najwyższy dopuszczał natomiast wniesienie kasacji na zasadach ogólnych, czyli na podstawie art. 519 1) § 1kpc.
Zgodnie z tym przepisem kasacja przysługiwała od postanowienia sądu drugiej instancji orzekającego co do istoty sprawy, chyba że przepisy księgi drugiej części pierwszej Kodeksu postępowania cywilnego przewidywały możliwość zmiany lub uchylenia prawomocnego postanowienia.
Nowelizacja kpc
Ustawą z 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy kpc i ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji znowelizowano ten przepis. Od dnia 1 lipca 2000 r. dopuszczalne było wniesienie kasacji od wydanego przez sąd drugiej instancji postanowienia, co do istoty sprawy oraz od postanowienia w przedmiocie odrzucenia wniosku i umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie jedynie w sprawach z zakresu prawa osobowego, rzeczowego i spadkowego. Analogiczne rozwiązanie przyjęto wprowadzając do kodeksu postępowania cywilnego z 22 grudnia 2004 r.
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 519 § 1 k.p.c. od wydanego przez sąd drugiej instancji postanowienia co do istoty sprawy oraz od postanowienia o odrzuceniu wniosku i umorzenia postępowania kończących postępowanie - w sprawach z zakresu prawa osobowego, rzeczowego i spadkowego - przysługuje skarga kasacyjna, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
W przepisie tym nie przewidziano wnoszenia skargi kasacyjnej w sprawie o wpis do rejestru zastawów.
Pogląd, że skarga kasacyjna w sprawie o wpis do rejestru zastawów jest niedopuszczalna, Sąd Najwyższy wyraził także w postanowieniu z 3 kwietnia 2008 r., I CSK 4/08, (niepublikowanym).
Niedopuszczalność
Podsumowując dotychczasowe rozważania, należy wyodrębnić te kwestie, które nie wywołują istotnych kontrowersji. W zasadzie panuje zgoda, że sądy prowadzą dwa rodzaje rejestrów: podmiotowe oraz przedmiotowe. Do grupy rejestrów przedmiotowych należy rejestr zastawów.
Przepis art. 519 1 )§ 3 k.p.c. dotyczy rejestrów podmiotowych, a zatem dopuszczalność skargi kasacyjnej w sprawie o wpis zastawu do rejestru zastawów, nie może być analizowana w kontekście treści tego przepisu. W związku z tym, zasadniczy problem, wymagający rozstrzygnięcia, sprowadza się do wyjaśnienia kwestii, czy ten artykuł daje podstawę do wniesienia skargi kasacyjnej w sprawie o wpis zastawu do rejestru zastawów.
Zdaniem SN należałoby przyjąć, że skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w tego rodzaju sprawach, ponieważ ustawodawca nie zdecydował się na umieszczenie w katalogu spraw, wymienionych w znowelizowanym art. 5191 )§ 1 k.p.c., sprawy o wpis zastawu do rejestru zastawów. Jednakże, wyłania się kwestia, czy tego rodzaju sprawa może być zakwalifikowana jako sprawa z zakresu prawa rzeczowego, co z kolei, dawałoby możliwość wniesienia skargi kasacyjnej.
Dzisiaj uchwała 7 sędziów w sprawie wpisu do rejestru zastawów
Sąd Najwyższy, rozpoznając skargę kasacyjną powziął poważne wątpliwości czy możliwa jest skarga kasacyjna o wpis do rejestru zastawów. Izba Cywilna SN w 7 -osobowym składzie w środę 12 sierpnia podejmie uchwałę w tej sprawie.