Będzie trzecia szansa na sędziowski egzamin? MS zapewnia, że kończy prace

Ministerstwo Sprawiedliwości zapewnia, że kończy prace nad projektem noweli ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, która ma dać szansę m.in. byłym aplikantom na trzecie podejście do egzaminu sędziowskiego i prokuratorskiego. W piśmie skierowanym do Stowarzyszenia Absolwentów i Aplikantów KSSiP VOTUM zaznaczono równocześnie, że na tempo prac wpływ ma też szereg pilnych czynności legislacyjnych związanych m.in. z projektami ustaw dotyczącymi ustroju sądownictwa i przywracania praworządności, które aktualnie realizuje Departament Legislacyjny Ministerstwa Sprawiedliwości.

O co chodzi? W 2025 r. zaledwie 177 z 258 aplikantów zdało egzamin sędziowski. Także egzamin prokuratorski nie zakończył się najlepiej. Zgodnie z obowiązującymi przepisami do tych egzaminów można podejść dwukrotnie. Ministerstwo Sprawiedliwości zapewniało, że chce to zmienić i dać zdającym jeszcze jedną, trzecią szansę. Mówiła o tym m.in. w rozmowie z Prawo.pl sędzia Marta Kożuchowska-Warywoda, dyrektor Departamentu Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych. W lipcu wskazywała, że prace nad projektem są zaawansowane. – Wychodzimy naprzeciw postulatom aplikantów, przy jednoczesnym wywiązaniu się z obowiązku dbałości o wysoki poziom merytoryczny asesorów sądowych. W naszej ocenie nieograniczona możliwość zdawania tego egzaminu nie byłaby dobrym rozwiązaniem – mówiła.

Sprawa jest pilna, bo przygotowania do przyszłorocznych, lutowych egzaminów już trwają.

Czytaj: Miała być trzecia szansa na egzamin sędziowski, ale projektu nadal brak>>

Najważniejsze aplikanckie postulaty

Postulaty aplikantów zostały wyrażone m.in. w piśmie, jakie jeszcze do ministra prof. Adama Bodnara przesłało Stowarzyszenie Absolwentów i Aplikantów KSSiP Votum.

Stowarzyszenie postulowało wówczas wprowadzenie możliwości odwołania się od wyniku egzaminu. – Również art. 33a ustawy, który dotyczy sporządzenia przez dyrektora KSSiP listy kwalifikacyjnej egzaminowanych aplikantów aplikacji sędziowskiej, nie przewiduje ani wydania indywidualnej decyzji o wpisie bądź odmowie wpisu na tę listę, ani tym bardziej odwołania do sądu. Żaden inny przepis szczególny nie pozwala zakwestionować aplikantowi aplikacji sędziowskiej (i odpowiednio aplikacji prokuratorskiej uzupełniającej) odmowy umieszczenia na liście kwalifikacyjnej przed sądem – czy to ze względu na niezdany egzamin sędziowski, czy z jakiegokolwiek innego względu – wskazano.

W ocenie Votum przyjęte obecnie rozwiązanie nie spełnia wymogów konstytucyjnych w zakresie, w jakim nie przewiduje drogi sądowej i możliwości odwołania się od negatywnego wyniku egzaminu sędziowskiego oraz odmowy wpisu na listę kwalifikacyjną egzaminowanych aplikantów, która otwiera drogę do wyboru miejsca asesorskiego.

Kolejna kwestia dotyczyła właśnie art. 33 ust. 3 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, zgodnie z którym aplikant może przystąpić ponownie do egzaminu sędziowskiego tylko raz. Stowarzyszenie postulowało zniesienie przewidzianego w powołanym przepisie ograniczenia, więcej – uważało, że nie powinno być w tym zakresie limitu. Postulowało też, by z tej zmiany mogli skorzystać również aplikanci, którym dwukrotnie powinęła się noga.

MS zapewnia – prace na ukończeniu

Prawo.pl dotarło do pisma, jakie sędzia Kożuchowska-Warywoda skierowała do Votum. Wskazała w nim, że wstępny projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, w którym przewidziano w szczególności zwiększenie liczby podejść do egzaminu sędziowskiego i egzaminu prokuratorskiego z dwóch do trzech, został opracowany przez Departament Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych Ministerstwa Sprawiedliwości (DKO) i 29 maja 2025 r. – po uzyskaniu akceptacji wiceministra Mazura – został przedstawiony Departamentowi Legislacyjnemu Ministerstwa Sprawiedliwości z wnioskiem o pilne wszczęcie prac legislacyjnych.

– Stosownie bowiem do przepisów zarządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 4 lipca 2024 r. w sprawie prowadzenia prac legislacyjnych w Ministerstwie Sprawiedliwości, dalsze prace w tym obszarze prowadzi Departament Legislacyjny Ministerstwa Sprawiedliwości, który w piśmie z 4 września 2025 r. poinformował DKO, że projekt ten znajduje się na końcowym etapie opracowania legislacyjnego i w najbliższym czasie przedstawiony zostanie do ostatecznej akceptacji, a po jej uzyskaniu będą podjęte dalsze czynności związane z procesem legislacyjnym – dodała.

Dodała równocześnie, że „w ostatnim okresie Departament Legislacyjny Ministerstwa Sprawiedliwości realizuje szereg pilnych czynności związanych z pracami legislacyjnymi nad projektami ustaw dotyczącymi ustroju sądownictwa i przywracania praworządności", co – jak zaznaczyła – nie pozostaje bez wpływu na tempo prac legislacyjnych w zakresie projektu ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury.

– Zważywszy jednak, że przygotowania do organizacji egzaminów sędziowskiego i prokuratorskiego zaplanowanych na luty 2026 r. już trwają, DKO – uznając konieczność bardzo pilnego procedowania przedmiotowego projektu – podejmie niezwłocznie działania po jego przekazaniu do opiniowania przez Departament Legislacyjny Ministerstwa Sprawiedliwości – podsumowała dyrektor.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.