Spotkanie zostało zwołane przez ministra sprawiedliwości Adama Bodnara i miało związek z podpisaniem przez Polskę 13 maja br. Konwencji Rady Europy o ochronie zawodu prawnika. Minister zaprosił do udziału w procesie legislacyjnym, dotyczącym regulacji zawodu adwokata i radcy prawnego, prezesów Przemysława Rosatiego i Włodzimierza Chróścika. – Celem jest wzmocnienie ochrony zawodu prawnika i prawa do wykonywania tego zawodu w sposób niezależny i bez dyskryminacji, nieuzasadnionego utrudniania lub ingerencji, a także bez narażania się na ataki, groźby, nękanie lub zastraszanie. W celu zapewnienia wdrożenia jej postanowień przez Strony, niniejsza Konwencja ustanawia specjalny mechanizm monitorowania – zapowiedział w piśmie skierowanym do prezesów.

Czytaj: MS będzie pracować nad zmianami w Prawie o Adwokaturze i ustawie o radcach prawnych>> 

Prezesi przyszli z konkretnymi postulatami

Prezes NRA Przemysław Rosati powiedział w rozmowie Prawo.pl, że na spotkanie z ministrem przyniósł konkretne postulaty adwokatów i projekty ustaw, które wręczył ministrowi - m.in. regulujący rynek prawny, ale też projekt zmian w Kodeksie postępowania karnego. - Ten ostatni projekt w najbliższym czasie skierujemy również wraz z petycją do Sejmu, Senatu i rządu. Dotyczy pięciu zagadnień – uczynienia tajemnicy adwokackiej (radcowskiej) tajemnicą bezwzględną, zmiany zasad dokonywania oględzin jakichkolwiek nośników, które obejmują okoliczności związane z wykonywaniem funkcji obrońcy lub udzielaniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego, zmiany zasad przeprowadzania przeszukania pomieszczenia lub miejsca zamkniętego, należącego do adwokata (radcy prawnego) albo będącego w jego posiadaniu, jak również zmiany zasad postępowania w odniesieniu do postępowania z materiałami zawierającymi tajemnicę adwokacką (radcowską) ujawnionymi w toku czynności procesowej przeszukania, a także zmiany zasad zastosowania środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia w wykonywaniu zawodu adwokata (radcy prawnego), w tym ewentualnego przedłużenia stosowania tego środka - mówi. Prezes dodaje, że właśnie te zmiany, według niego są konieczne do tego by zrealizować zobowiązania wynikające z podpisanej przez Polskę konwencji o ochronie zawodu prawnika. - Co więcej, ten moment podpisania konwencji jest idealny do tego by rozpocząć dyskusję w tym zakresie i wprowadzić rzeczywiste zmiany wzmacniające status zawodowy adwokata - dodaje.

Jak mówi, jeśli chodzi o kwestie kancelarii odszkodowawczych, to z wypowiedzi ministra wynika, że temat nie jest zamknięty. - Mają być kolejne spotkania, m.in. z przedstawicielami Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Minister wskazywał bowiem na kwestie związane z konstytucyjną zasadą wolności obrotu gospodarczego. Przy czym ja powtórzyłem nasze stanowisko. Państwo powinno dbać o obywateli, o jego konstytucyjne prawa, w tym prawo do sądu. Realizacja tego wymaga, by usługi prawne świadczyli jedynie wykwalifikowani prawnicy - wskazał. Prezes zaznaczył również, że uzgodniono, iż prace nad adwokackim projektem zmian w Prawie o Adwokaturze, będą się toczyć w sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.

- Zwróciłem też uwagę na propozycję rozwodów pozasądowych. W naszej ocenie, to co jest na stole nie chroni w sposób wystarczający praw stron i będzie powodowało problemy, które będą obciążały rozwodzących się małżonków. Dlatego nie sprzeciwiając się idei, postulujemy w tym zakresie wprowadzenie przymusu adwokacko-radcowskiego. Moim zdaniem, warto by też rozważyć czy nie lepiej, by takie bezsporne sprawy nie trafiały do kierowników USC ale np. do referendarzy w sądach rejonowych, którzy mają doświadczenie w zakresie sprawowania wymiaru sprawiedliwości - dodał. Wskazał również, że poruszona została kwestia nieodpłatnej pomocy prawnej i urzędówek. - Przedstawiliśmy nasze wątpliwości i krytyczne uwagi w tym zakresie. Przedstawiciele MS zapowiedzieli dalsze prace na stawkami adwokackimi radcowskimi, w tym nad ustawowym uregulowaniem tych kwestii - podsumował. 

 

Będzie specjalny zespół, prace do września

Jak poinformował Włodzimierz Chróścik, prezes KRRP, ustalono, że nad zmianami w obu ustawach będzie pracować specjalny zespół. W jego skład wejdą przedstawiciele samorządów prawniczych, ale też ministerstwa. – Dużo tematów było bieżących. Od dyskusji nad zmianami w naszych ustawach odciągnęły nas nieco tematy dotyczące ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, stawek za świadczenie pomocy prawnej z urzędu, tajemnicy zawodowej, funkcjonowania prokuratur i sądów. Jeśli chodzi o ustawę o radcach prawnych, ustaliliśmy, że zrobimy szybki krok dotyczący naszych propozycji niekontrowersyjnych – chodzi m.in. o zdalne głosowania – a do dużych zmian zostanie powołany zespół, w skład którego wejdą przedstawiciele radców, adwokatów i ministerstwa. Zespół ten do września przeanalizuje propozycje, rozważy zmiany i oceni, które z nich muszą być symetryczne, jeśli chodzi o oba nasze zawody – mówi.

Dodaje, że dyskusja objęła też m.in. temat kancelarii odszkodowawczych. – Ministerstwo obiecało kontynuację prac, które rozpoczęło jeszcze w ubiegłym roku. To samo dotyczy stawek. Zasygnalizowaliśmy swoje propozycje, np. w zakresie nieodpłatnej pomocy prawnej – także te, w których propozycje MS oceniamy krytycznie. Bo nie ma wątpliwości, że system jest niewydolny, ale w naszej ocenie propozycje ministerialne nie są dobrym rozwiązaniem tego problemu. Wątpliwości mamy m.in. co do tego, by taka pomoc była świadczona wszystkim, niezależnie od dochodów, czy też by mogła być świadczona zdalnie – wskazał.

Prezes doprecyzował, że zespół ma pracować konkretnie nad zmianami w ustawach. – Reprezentacja MS na tym spotkaniu była bardzo szeroka. Byli przedstawiciele wszystkich departamentów, które z nami współpracują. Rozmawialiśmy też o wdrażaniu Konwencji. Przykładowo, spójność naszych przedłożeń z Konwencją oceniam na ponad 80 proc., więc niewiele zmian w tym zakresie nas obecnie czeka. Prace zespołu mają zakończyć się we wrześniu – podkreśla.

Prezes Chróścik potwierdza, że minister Adam Bodnar zapowiedział prace nad kompleksowym, ustawowym uregulowaniem kwestii stawek, m.in. za świadczenie pomocy prawnej z urzędu. – Zaproponowałem, aby rozważyć zmianę podejścia do systemu wynagradzania za świadczenie pomocy prawnej z urzędu. Dobrym krokiem jest podwyższanie kolejnych grup stawek, ale nie rozwiązuje to problemu. W naszej ocenie konieczny jest model waloryzacji, bo brak takiej możliwości spowodował, że jesteśmy w tak dramatycznej sytuacji – stawki nie były zmieniane przez dwadzieścia kilka lat. Wprowadzenie waloryzacji jest konieczne – podsumowuje.

MS gotowe do ścisłej współpracy z adwokatami i radcami

Minister już w zaproszeniu zadeklarował gotowość i otwartość resortu do ścisłej współpracy z samorządami zawodowymi adwokatów i radców prawnych w zakresie wszystkich działań zmierzających do wzmocnienia pozycji tych zawodów, zapewnienia warunków do ich niezależnego i swobodnego wykonywania, a także zwiększenia zaufania społecznego do systemu wymiaru sprawiedliwości.

– Rozumiem i podzielam państwa troskę o zapewnienie najwyższych standardów etycznych i profesjonalnych w zawodach adwokata i radcy prawnego. Wierzę, że wspólne wysiłki pozwolą nam wypracować rozwiązania, które będą służyć zarówno interesom korporacji zawodowych, jak i dobru wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Dlatego też pragnę zapewnić, że wszystkie zainteresowane strony – w tym samorządy adwokatów i radców prawnych, organizacje pozarządowe, a także właściwe ministerstwa – zostaną włączone w proces reformy przepisów regulujących funkcjonowanie samorządów zawodowych – napisał.

 

Czytaj: Adwokaci chcą, by ich ustawa pomogła w batalii z kancelariami odszkodowawczymi>> 

Samorządy pracują nad projektami

Zarówno NRA, jak i KRRP, intensywnie pracują nad propozycjami zmian w swoich ustawach. Projekt adwokacki zmian w Prawie o adwokaturze jest już w Sejmie. Duży projekt radcowski ma być gotowy jesienią, mniejszy również trafił do  Komisji Praw Człowieka i Sprawiedliwości w Sejmie, dotyczy rozwiązań usprawniających pracę samorządu - np. zdalnych głosowań.  

Projekt NRA zakłada m.in. zmianę w art. 4 Prawa o adwokaturze dotyczącym czynności zawodowych adwokata. Ma być przekonstruowany i uzupełniony. Zgodnie z propozycją zawód adwokata miałby polegać na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na:

  • udzielaniu porad prawnych;
  • sporządzaniu opinii prawnych;
  • opracowywaniu projektów aktów prawnych, w tym aktów normatywnych;
  • występowaniu w charakterze pełnomocnika lub obrońcy przed sądami, trybunałami i innymi organami władzy publicznej lub podmiotami działającymi w ich imieniu;
  • sporządzaniu dokumentów prawnych i ich projektów, w tym umów, regulaminów i statutów.

Miałoby też zostać dopisane, że świadczeniem pomocy prawnej jest także pośrednictwo w: zawieraniu umów, których przedmiotem jest świadczenie pomocy prawnej; udzielaniu pełnomocnictwa do świadczenia pomocy prawnej, a także "działalność polegająca na zorganizowanym dochodzeniu roszczeń osób trzecich, w ich imieniu lub na ich rachunek, choćby roszczenie zostało przeniesione na podmiot prowadzący taką działalność w drodze przelewu".

Dodatkowo proponowane są też przepisy - ust. 4 i ust. 5 - zgodnie z którymi zawodowe wykonywanie wymienionych wcześniej czynności byłoby zastrzeżone wyłącznie dla podmiotów uprawnionych w rozumieniu ustawy (w tym przypadku Prawa o adwokaturze), a zawarcie umowy o świadczenie pomocy prawnej za wynagrodzeniem z podmiotem nieuprawnionym miałoby skutkować jej nieważnością.

Adwokatura już wcześniej postulowała zmiany w zakresie przepisów dotyczących przeszukania domu adwokata czy kancelarii.
 
 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.