To jedna z ustaw rządowego pakietu zdrowotnego. Będzie on tematem debaty podczas rozpoczynającego się w środę posiedzenia plenarnego Senatu.
W ocenie Business Centre Club, ustawa budzi szereg wątpliwości co do jej zgodności z prawem Unii Europejskiej, a przede wszystkim z Konstytucją RP. Zgłaszaliśmy je wielokrotnie na każdym z dotychczasowych etapów prac legislacyjnych. Naszym zdaniem zawarte w ustawie rozwiązania prawne w wielu przypadkach drastycznie ingerują w konstytucyjne zasady wolności gospodarczej oraz nie spełniają istotnego wymogu dobrego prawa: maksimum celów gospodarczych, środowiskowych i społecznych, przy możliwym minimum obciążenia podmiotów gospodarczych i obywateli.

BCC uważa, że ustawa zawiera przepisy pozwalające na nadmierną i nieproporcjonalną ingerencję państwa na rynku leków oraz w systemie ich refundacji. Narusza ona również prawa i wolności konstytucyjne obywateli, przede wszystkim zasady:
- społecznej gospodarki rynkowej (art. 20 Konstytucji RP) oraz ograniczania wolności gospodarczej (art. 22  Konstytucji RP ),
- proporcjonalności  i wprowadzenia zmian  nieadekwatnych do potrzeb (art. 31 ust.3 Konstytucji RP),
- zasady zaufania obywateli do państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej ( art. 2 Konstytucji RP ),
- prawa obywateli do obrony (art.42 Konstytucji RP) i niezależnego, bezstronnego i niezawisłego sądu ( art. 45 Konstytucji RP),
- zapewnienia obywatelom gwarancji równego dostępu do ochrony zdrowia (art. 68 Konstytucji RP).

Dotyczą one:
- przyjętego sposobu i systemu nowej regulacji sztywnych cen i marż (naruszającej zasadę swobody działalności gospodarczej w zakresie obrotu lekami refundowanymi),
- metod wprowadzenia dotkliwych obciążeń fiskalnych oraz pozafiskalnych  (payback; 3-proc. quazipodatek refundacyjny),
- odpowiedzialności cywilnej, administracyjnej oraz karnej przedsiębiorcy, producenta, hurtownika i właściciela apteki (naruszającej zasadę proporcjonalności oraz swobody zawierania umów);
- nowych regulacji i barier administracyjno-prawnych (obowiązkowe umowy refundacyjne oraz całkowity zakaz reklamy aptek – co może pozostawać w sprzeczności z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości).

Wątpliwości BCC dotyczą nie tylko zgodności ustawy z Konstytucją RP, ale są również związane z:
- krytyczną oceną jakości procedury legislacyjnej i naruszeniem standardów rzetelnej legislacji na etapie rządowym i ministerialnym,
- analizą  regulacji  wynikających z prawa Unii Europejskiej  (ogólną zasadą ochrony uzasadnionych oczekiwań i pewności prawa, proporcjonalności i prawa wolności działalności gospodarczej),
- celowością i racjonalnością przyjętych rozwiązań w stosunku do założonych przez ustawodawcę  celów regulacyjnych,
- brakiem dokonania  prawidłowej i pełnej Oceny Skutków Regulacji oraz nie wykorzystaniem szeregu trafnych opinii i ekspertyz strony społecznej (co utrudnia określenie przewidywanych skutków społecznych i ekonomicznych),
- przyjęciem  rozwiązań ograniczających jedynie  wydatki  płatnika,  nie przewidując związanego z tym ryzyka gospodarczego i finansowego dla przedsiębiorców i wpływu na konkurencyjność gospodarki oraz na rynek pracy i rozwój regionalny,
- z przewidywanym wzrostem zatrudnienia w Ministerstwie Zdrowia oraz NFZ, a także Agencji Oceny Technologii Medycznych.

W przypadku podpisania przez Prezydenta tej ustawy – nawet w wersji poprawionej przez Senat RP – BCC, kierując się przepisami Konstytucji RP, a także ustawy o dostępie do informacji publicznej, oczekuje że szerokiej opinii publicznej zostaną przedstawione nie tylko przesłanki takiej decyzji, ale również ekspertyzy prawne potwierdzające jej zasadność. - Nasz postulat wywodzimy z zasady zawartej w art. 2 Konstytucji RP – demokratycznego państwa prawnego, w którym musi być przestrzegana zasada zaufania obywatela do państwa, którego majestat reprezentuje Prezydent RP. Niestety, nawet po części zmieniona ustawa refundacyjna i dotychczasowa procedura legislacyjna, tę zasadę podważają - czytamy w opinii BCC.