1. Zwolnienie z podatku od nieruchomości dotyczące wałów ochronnych
Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613) – dalej u.p.o.l., zwalnia się od podatku od nieruchomości budowle wałów ochronnych, grunty pod wałami ochronnymi i położone w międzywalach, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej przez inne podmioty niż spółki wodne, ich związki oraz związki wałowe. W niniejszym komentarzu omówione zostaną zasady na jakich zwolnienie to przysługuje.

2. Zwolnienie od podatku budowli wałów ochronnych

Na podstawie omawianego przepisu zwolnione są od podatku, między innymi, budowle wałów ochronnych. Zwolnienie to obejmuje budowle wałów ochronnych znajdujące się w posiadaniu przedsiębiorców, gdyż tylko takie budowle podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości (zob. art. 2 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l.). Zwolnienie to przysługuje bezwarunkowo, tj. niezależnie od tego w jaki sposób budowle wałów ochronnych są przez przedsiębiorców wykorzystywane.

Przepisy u.p.o.l. nie definiują pojęcia wałów ochronnych. Uznać należy, że pojęcie to stanowi synonim wałów przeciwpowodziowych. Jak zaś wynika z interpretacji Ministerstwa Środowiska z dnia 17 czerwca 2003 r. (DP-2269/024/2003/AK), wał przeciwpowodziowy jest budowlą hydrotechniczną ziemną, liniową, której jedyną funkcją jest ochrona terenów zalewowych przed wodami wezbraniowymi rzeki, wzdłuż której został zbudowany.
Dodać należy, że rozróżnia się wały przeciwpowodziowe, na których może odbywać się ruch kołowy (wały ochronne wód przystosowane do ruchu kołowego) oraz wały przeciwpowodziowe, na których nie jest możliwy ruch kołowy (wały ochronne nieprzystosowane do ruchu kołowego). Ze zwolnienia, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 9 u.p.o.l., korzystać mogą oba rodzaje wałów.

3. Zwolnienie od podatku gruntów pod wałami ochronnymi oraz położonych w międzywalach

Zwolnione od podatku od nieruchomości na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 9 u.p.o.l. są nie tylko budowle wałów ochronnych (przeciwpowodziowych), ale również grunty pod wałami ochronnymi i położone w międzywałach (międzywala to tereny biegnące wzdłuż rzeki, ograniczone wałami przeciwpowodziowymi i przeznaczone do zalania wodami wezbraniowymi – zob. interpretację Ministerstwa Środowiska z dnia 17 czerwca 2003 r. - DP-2269/024/2003/AK). Jak czytamy w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 2 lipca 2004 r. (LK-957/LP/03/AP), „od pojęcia "międzywala" należy odróżnić pojęcie "terenu zalewowego", który jest obszarem doliny rzecznej, na którym może wystąpić zalanie wodami wezbraniowymi rzeki. Teren zalewowy w przypadku istnienia wałów przeciwpowodziowych jest równoznaczny z pojęciem międzywala. W przypadku braku obwałowań terenu zalewowego nie można traktować jak międzywale”.
W cytowanym piśmie z dnia 2 lipca 2004 r. Ministerstwo Finansów wyjaśniło również, że „w ewidencji gruntów nie ma odrębnego oznaczenia gruntów znajdujących się pod wałem przeciwpowodziowym oraz stanowiących międzywale. Dane z ewidencji gruntów nie są w tym przypadku wystarczające do stwierdzenia istnienia na danym terenie wału lub międzywala i zastosowania zwolnienia z podatku rolnego lub od nieruchomości z tego tytułu”.