Jesteśmy podatnikiem VAT i na podstawie umowy dzierżawy użytkujemy butle do gazu propan-butan. Część z tych butli zgubiliśmy. Firma (sp. z o.o., podatnik VAT) wydzierżawiająca nam butle wystawiła nam z tego tytułu noty obciążeniowe. Noty te zawierają określoną kwotę brutto za butle. Naszym zdaniem kontrahent powinien wystawić nam fakturę VAT.
Czy nasze stanowisko jest prawidłowe?
Kontrahent prawidłowo wystawił Państwu noty obciążeniowe (a nie faktury). W związku z zagubieniem przedmiotowych butli obciążył on Państwa odszkodowaniem (karą umowną), zaś odszkodowania (kary umowne) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT i nie mogą być dokumentowane fakturami. Szczegóły znajdują się w uzasadnieniu.
Opodatkowaniu VAT podlegają czynności wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u. Wśród czynności tych nie zostały wymienione odszkodowania ani kary umowne. Nałożenia czy wypłaty takich odszkodowań i kar nie można również uznać za dostawę towarów czy świadczenie usługi (ani żadną inną z czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 u.p.t.u.). W konsekwencji odszkodowania i kary umowne nie podlegają opodatkowaniu VAT.
Potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych przez siebie wyjaśnieniach. Tytułem przykładu wskazać można postanowienie Naczelnika I Urzędu Skarbowego w Bielsku-Białej z dnia 14 marca 2005 r. (PP-443/24/2005, http://sip.mf.gov.pl/sip/), w którym czytamy, że "czynność obciążenia kontrahenta odszkodowaniem (...) nie stanowi ani dostawy towarów ani nie jest też świadczeniem usług. Zatem nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług". Z kolei w postanowieniu Naczelnika I Urzędu Skarbowego w Kielcach z dnia 9 marca 2006 r. (OG/005/40/PP2/443/10/06, http://sip.mf.gov.pl/sip/) czytamy, że "kary wynikające z niedotrzymania warunków umów cywilnoprawnych (...) nie są żadną z czynności wymienionych w art. 5 ustawy o VAT, nie stanowią też świadczenia usług, ani nie są obrotem w rozumieniu art. 29 cyt. ustawy, dlatego też nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług".
Mając to na uwadze wyjaśnić pragnę, że kontrahent prawidłowo wystawił Państwu noty obciążeniowe (a nie faktury). W związku z zagubieniem przedmiotowych butli obciążył on Państwa odszkodowaniem (karą umowną), a więc nie doszło do żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu, a więc sprzedaży w rozumieniu VAT (tylko zaś sprzedaż może być dokumentowana fakturami - zob. art. 106 ust. 1 u.p.t.u.). Wystawienie faktury byłoby w przedstawionej sytuacji błędem.
Odrębną kwestią jest to czy kontrahent winien był Państwu wystawić noty obciążeniowe według kwot netto czy brutto. Pragnę zauważyć, że na skutek zagubienia przez Państwa przedmiotowych butli kontrahent nie utracił prawa do odliczenia podatku naliczonego przy ich zakupie (wytworzeniu), a więc obciążenie Państwa kosztami brutto może stanowić obciążenie Państwa kosztami w wysokości wyższej niż rzeczywiste koszty poniesione przez kontrahenta. W tej sytuacji - jeśli umowa zawarta z kontrahentem nie wskazuje wprost, że obciążenie za utracone butle następuje według kwot brutto - możecie Państwo próbować wynegocjować z kontrahentem obciążenie według kwot netto. Jeśli negocjacje takie nie przyniosą efektu, wyjściem będzie tylko odmowa przyjęcia przedmiotowych not obciążeniowych (jest to jednak wyjście ostateczne, bo doprowadzi najprawdopodobniej do konfliktu z kontrahentem).
Czy nasze stanowisko jest prawidłowe?
Kontrahent prawidłowo wystawił Państwu noty obciążeniowe (a nie faktury). W związku z zagubieniem przedmiotowych butli obciążył on Państwa odszkodowaniem (karą umowną), zaś odszkodowania (kary umowne) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT i nie mogą być dokumentowane fakturami. Szczegóły znajdują się w uzasadnieniu.
Opodatkowaniu VAT podlegają czynności wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u. Wśród czynności tych nie zostały wymienione odszkodowania ani kary umowne. Nałożenia czy wypłaty takich odszkodowań i kar nie można również uznać za dostawę towarów czy świadczenie usługi (ani żadną inną z czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 u.p.t.u.). W konsekwencji odszkodowania i kary umowne nie podlegają opodatkowaniu VAT.
Potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych przez siebie wyjaśnieniach. Tytułem przykładu wskazać można postanowienie Naczelnika I Urzędu Skarbowego w Bielsku-Białej z dnia 14 marca 2005 r. (PP-443/24/2005, http://sip.mf.gov.pl/sip/), w którym czytamy, że "czynność obciążenia kontrahenta odszkodowaniem (...) nie stanowi ani dostawy towarów ani nie jest też świadczeniem usług. Zatem nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług". Z kolei w postanowieniu Naczelnika I Urzędu Skarbowego w Kielcach z dnia 9 marca 2006 r. (OG/005/40/PP2/443/10/06, http://sip.mf.gov.pl/sip/) czytamy, że "kary wynikające z niedotrzymania warunków umów cywilnoprawnych (...) nie są żadną z czynności wymienionych w art. 5 ustawy o VAT, nie stanowią też świadczenia usług, ani nie są obrotem w rozumieniu art. 29 cyt. ustawy, dlatego też nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług".
Mając to na uwadze wyjaśnić pragnę, że kontrahent prawidłowo wystawił Państwu noty obciążeniowe (a nie faktury). W związku z zagubieniem przedmiotowych butli obciążył on Państwa odszkodowaniem (karą umowną), a więc nie doszło do żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu, a więc sprzedaży w rozumieniu VAT (tylko zaś sprzedaż może być dokumentowana fakturami - zob. art. 106 ust. 1 u.p.t.u.). Wystawienie faktury byłoby w przedstawionej sytuacji błędem.
Odrębną kwestią jest to czy kontrahent winien był Państwu wystawić noty obciążeniowe według kwot netto czy brutto. Pragnę zauważyć, że na skutek zagubienia przez Państwa przedmiotowych butli kontrahent nie utracił prawa do odliczenia podatku naliczonego przy ich zakupie (wytworzeniu), a więc obciążenie Państwa kosztami brutto może stanowić obciążenie Państwa kosztami w wysokości wyższej niż rzeczywiste koszty poniesione przez kontrahenta. W tej sytuacji - jeśli umowa zawarta z kontrahentem nie wskazuje wprost, że obciążenie za utracone butle następuje według kwot brutto - możecie Państwo próbować wynegocjować z kontrahentem obciążenie według kwot netto. Jeśli negocjacje takie nie przyniosą efektu, wyjściem będzie tylko odmowa przyjęcia przedmiotowych not obciążeniowych (jest to jednak wyjście ostateczne, bo doprowadzi najprawdopodobniej do konfliktu z kontrahentem).