Spółka cywilna nie wpłaciła kwot zobowiązań podatkowych z tytułu podatku od towarów i usług za styczeń 2011 r. i październik 2012 r. Prowadzone na podstawie tytułów wykonawczych postępowanie egzekucyjne okazało się bezskuteczne, a spółka została rozwiązana. W tej sytuacji organ podatkowy określił wysokość zobowiązania podatkowego zlikwidowanej spółki oraz orzekł o solidarnej odpowiedzialności podatkowej skarżącego - byłego wspólnika spółki. Postępowanie względem drugiego wspólnika zakończyło się bowiem już wcześniej.

Powinna być jedna decyzja
Mimo, iż skarżący zwrócił organowi uwagę, iż orzeczenie o odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki cywilnej w dwóch decyzjach, może doprowadzić do tego, że odpowiedzialność każdego z nich będzie różna, w szczególności co do wysokości odsetek, to organ odwoławczy nie dopatrzył się podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji. Wyjaśnił, że spełnione zostały obligatoryjne warunki do zastosowania procedury orzeczenia o solidarnej odpowiedzialności byłego wspólnika spółki cywilnej za zobowiązania podatkowe tej ostatniej. Organ podatkowy wszczął w tej sytuacji odrębne postępowania w stosunku do byłych wspólników spółki i po przeprowadzeniu postępowań wyjaśniających wydał odrębne decyzje w trybie art. 115 Ordynacji podatkowej.

Udział w sprawie wszystkich wspólników był konieczny
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu był jednak innego zdania i uwzględnił skargę.
Przypomniał, że orzeczenie o odpowiedzialności wspólnika (byłego wspólnika) między innymi spółki cywilnej za zaległości podatkowe tej spółki z tytułu zobowiązań powstałych w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 1 nie wymaga uprzedniego wydania decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego dłużnika głównego. Określenie w tym przypadku wysokości zobowiązań podatkowych spółki następuje w decyzji o odpowiedzialności wspólnika spółki osobowej w ramach postępowania o przeniesieniu odpowiedzialności na osoby trzecie. W przypadku spółek osobowych w jednym postępowaniu może dochodzić zatem do określenia zarówno wysokości zobowiązania spółki jako podatnika, jak i odpowiedzialności wspólnika (byłego wspólnika) jako osoby trzeciej. Na potwierdzenie tego poglądu przywołał uchwałę 7 sędziów z 30 stycznia 2017 r. sygn. I FPS 6/16, mającej wiążący charakter w rozpoznawanej sprawie. Sąd wyjaśnił w niej, że organ podatkowy ma obowiązek na podstawie art. 115 Ordynacji podatkowej prowadzić postępowanie w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego rozwiązanej spółki cywilnej oraz orzec o odpowiedzialności podatkowej byłych wspólników tej spółki za jej zaległości podatkowe z udziałem wszystkich osób będących w danym okresie wspólnikami tej spółki cywilnej. Z uwagi bowiem na brak dwufazowości postępowania, wspólnicy (byli wspólnicy) muszą mieć zagwarantowany realny wpływ na określenie przenoszonego na nich zobowiązania podatkowego. Dopiero bowiem w tym postępowaniu podatnicy mają możliwość kwestionowania wysokości tego zobowiązania podatkowego.
 
W realiach sprawy zarówno rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji, jak i organu odwoławczego, skierowane zostało wyłącznie do skarżącego, z pominięciem drugiego wspólnika, dlatego obie wydane decyzje dotknięte były wadliwością. Sąd zauważył jednak, że wcześniejsza decyzja wydana wobec drugiego wspólnika spółki, nie została skutecznie zaskarżona i stała się ostateczna. Wyklucza to prowadzenie wobec skarżącego postępowania z udziałem jego byłego wspólnika, gdyż prowadziłoby to nieważności tego postępowania (art. 247 § 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej). Dopóki zatem w obrocie prawnym pozostaje decyzja dotycząca wspólnika skarżącego, nie będzie możliwe prowadzenie postępowania w sprawie odpowiedzialności skarżącego za zaległości podatkowe spółki z udziałem drugiego wspólnika.

Wyrok WSA w Poznaniu z 17 stycznia 2018 r. I SA/Po 36/17

Ordynacja podatkowa. Wzory pism z komentarzem Andrzej MeleziniOrdynacja podatkowa. Wzory pism z komentarzem. Edytowalne wzory dostępne na stronie internetowej >>