W systemie opodatkowania dochodów ludności tylko kwota wolna od podatku dochodowego stanowi ulgę o powszechnym charakterze, korzysta z niej bowiem każdy podatnik tego podatku. Wynosi ona obecnie 3091 zł. W skargach kierowanych do RPO, obywatele dają wyraz swojemu rozgoryczeniu z powodu wieloletniego zaniechania zwiększania tej kwoty. W odczuciu społecznym dochody do wysokości minimum egzystencji nie powinny być opodatkowane.
Jak zauważa Rzecznik, wysokość kwoty wolnej od podatku jest kształtowana w oderwaniu od sytuacji najuboższej części społeczeństwa, do której kierowane są świadczenia pomocy społecznej. W obowiązującym stanie prawnym podatek dochodowy od osób fizycznych płacą nawet osoby, które nie są w stanie zaspokoić własnych potrzeb bytowych. Opodatkowanie niewielkich dochodów pogłębia zatem ubóstwo.
Bez znaczenia przy tym pozostaje okoliczność, że świadczenia pomocy społecznej są zwolnione od podatku, bowiem otrzymać je może tylko ten, komu brak środków na zaspokojenie elementarnych potrzeb. Zdaniem RPO, oczywistym jest, że system opodatkowania dochodów nie może realizować zadań pomocy społecznej, powinien jednak uwzględniać sytuację dochodową najuboższej części społeczeństwa.