Takie dane wynikają z raportu „Preferencje podatkowe w Polsce” przygotowanego już po raz trzeci przez resort finansów. Raport stanowi wynik przeglądu i analizy preferencji funkcjonujących w polskim systemie podatkowym. Badaniu poddane zostały najważniejsze z punktu widzenia dochodów budżetu państwa podatki: VAT, PIT, CIT, akcyza i podatki lokalne – od nieruchomości, rolny i leśny.
Połowę preferencji funkcjonujących w systemie podatkowym stanowi obszar rodziny i pomocy socjalnej. Ponad 25 mld zł pomocy w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa otrzymały ponadto gospodarka, rolnictwo i zdrowie. Dodatkowo rolnictwo i zdrowie były wspierane preferencjami w podatkach lokalnych na kwotę 2,5 mld zł.
Preferencje w podatku PIT w stosunku do 2010 roku wzrosły niewiele (tylko o 0, 6 mld zł) i wyniosły 19,2 mld zł, w tym najwięcej ulga na dzieci (5,7 mld zł), łączne opodatkowanie dochodów małżonków (3 mld zł) i zwolnienie z podatku świadczeń rodzinnych, dodatków rodzinnych i pielęgnacyjnych, zasiłków porodowych itp. (1,6 mld zł).
PIT 2012 - ulgi i odliczenia >>>
Globalna wartość preferencji podatkowych w podatku dochodowym od osób prawnych w 2011 r. wyniosła 10,7 mld zł, natomiast w 2010 r. 9,9 mld zł. Analogicznie jak w ubiegłym roku najwięcej preferencji występuje w obszarze gospodarki (8,5 mld zł), co jest związane z charakterem podatku, którego podatnikami są w większości przedsiębiorstwa i instytucje finansowe. Celem tych preferencji jest między innymi wspieranie działalności gospodarczej oraz pośrednio poprawa płynności finansowej osób prawnych. Kolejną grupą korzystającą z pomocy państwa poprzez preferencje podatkowe są organizacje pożytku publicznego, organizacje społeczne i kościoły. W sumie otrzymały one 1,4 mld zł poprzez system zwolnień i ulg funkcjonujących w podatku CIT. Dominującą pozycję wśród preferencji funkcjonujących w podatku CIT stanowiła możliwość odliczania strat z lat ubiegłych (2,75 mld zł) i zwolnienia dla działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnych stref ekonomicznych (1,8 mld zł).
Preferencje podatkowe funkcjonujące w podatku VAT wyniosły 41,1 mld zł. Złożyły się na nie obniżone stawki VAT - 5 proc. i 8 proc. na wybrane produkty i usługi. Pięć preferencji o najwyższej wartości (tj. obniżone stawki na roboty budowlane, produkty lecznicze, mleczarskie, mięso i transport pasażerski) stanowi prawie 53 proc. ogólnej wartości preferencji występujących w tym podatku. Analogicznie jak w 2010 r., najwyższą wartość preferencji odnotowano w zakresie robót budowlanych, dotyczących budownictwa mieszkaniowego (11 mld zł) oraz w zakresie produktów leczniczych (4,6 mld zł).
Wartość preferencji w podatku akcyzowym została znacznie obniżona. W badanym roku wyniosła 1mld zł (w 2010 r. było to 1,9 mld zł). Głównym powodem obniżki była zmiana zasad udzielania wsparcia dla biokomponentów i biopaliw ciekłych. Pomimo nieobowiązywania od maja 2012 r. przepisów dotyczących biokomponentów nadal dominującą pozycję stanowiły obniżone stawki na paliwa z zawartością biokomponentów, a drugą co do wartości preferencją było zwolnienie z opodatkowania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii i zużywanej w procesie kogeneracji.
W zakresie podatków lokalnych podlegających analizie wartość preferencji wyniosła 7,1 mld zł. (wzrost o 0,6 mld zł). Najbardziej znaczące kwoty preferencji podatkowych wystąpiły w podatku od nieruchomości - zwolnienia dla budynków gospodarczych położonych na gruntach gospodarstw rolnych, służących wyłącznie działalności rolniczej (1,8 mld zł), zwolnienia dla nieużytków (1,2 mld zł), zwolnienia budowli kolejowych i zajętych pod nie gruntów (1,1 mld zł).
Podsumowując te dane, preferencją, która najbardziej obciąża budżet państwa była w 2011 roku obniżona 8 proc. stawka VAT na roboty budowlane dotyczące budownictwa mieszkaniowego. Wyniosła ona 11 mld zł i stanowiła 15 proc. wartości wszystkich preferencji funkcjonujących w systemie podatkowym. Kolejne preferencje to: ulga na dzieci funkcjonująca w podatku dochodowym od osób fizycznych - 5,7 mld zł (8 proc), obniżona 8 proc stawka VAT na produkty lecznicze - 4,6 mld zł (6 proc.), łączne opodatkowanie dochodów małżonków w PIT - 3 mld zł (4 proc.) i odliczenie strat z lat ubiegłych w CIT - 2,7 mld zł (4 proc). W sumie pięć preferencji o najwyższej wartości stanowiło 27 mld zł (37 proc).