Rośnie liczba sporów dotyczących odliczenia 100 proc. od zakupu i użytkowania samochodów osobowych oraz paliwa do nich. Mimo iż fiskus od lat zajmuje bardzo restrykcyjne stanowisko w tej kwestii, to coraz częściej jest ono uchylane przez sądy.
Czytaj pytanie w LEX: Czy wypożyczanie pracownikom samochodów służbowych do celów prywatnych na podstawie faktury najmu uprawnia do odliczania 100% VAT?>
Spór o miejsce parkowania
Najnowsza sprawa dotyczyła spółki, która zajmuje się wykonywaniem różnego rodzaju instalacji, m.in. wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatyzacyjnych. Spółka prowadzi swoją działalność na terenie całej Polski i zatrudnia pracowników, którzy mają miejsce swojego zamieszkania oddalone od 30 do 300 km od miejsca jej siedziby. Zapewnia im samochody firmowe na potrzeby dojazdu do potencjalnych klientów w celu pozyskiwania nowych zleceń, uczestnictwa w przetargach i koordynacji ekip montażowych.
Zgodnie z regulaminem używania samochodu służbowego pracownicy po zakończonym dniu pracy wracają samochodem do swojego miejsca zamieszkania i tam parkują auto na parkingu strzeżonym, lub innym miejscu postojowym, jeśli nie ma takiego parkingu. Regulamin zakłada, że samochód może być użytkowany tylko i wyłącznie do działalności gospodarczej spółki, wykluczone jest użytkowanie do celów prywatnych pracownika.
Czytaj także komentarz praktyczny w LEX: Tomaszewska Barbara, Używanie sprzętu firmowego przez pracowników>
Spółka złożyła naczelnikowi urzędu skarbowego informacje VAT-26 o pojazdach wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej. Prowadzi też ewidencję przebiegu samochodów i monitoruje ich wykorzystanie na podstawie zamontowanego w autach systemu GPS. Firma wystąpiła do skarbówki z pytaniem, czy ma prawo do odliczania 100 proc. naliczonego VAT od zakupu samochodów, od paliwa i innych wydatków związanych z eksploatacją.
Kością niezgody okazuje się miejsce parkowania. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził w interpretacji, że nie można uznać, iż samochody parkowane w miejscu zamieszkania pracowników są wykorzystywane wyłącznie do celów prowadzonej przez spółkę działalności gospodarczej. Spółka nie ma więc prawa do odliczenia 100 proc. VAT. W konsekwencji przysługuje jej odliczenie 50 proc. podatku naliczonego od wydatków poniesionych na zakup samochodów, paliwa i wydatków związanych z eksploatacją.
Dyrektor KIS stwierdził, że opisana procedura nie wyklucza używania samochodów służbowych do celów prywatnych. Mimo iż prowadzona jest ewidencja przebiegu pojazdu, wprowadzono regulamin korzystania z samochodów, wyposażono je w system GPS oraz wprowadzono bezwzględny zakaz jazd prywatnych, to jednak dopuszczenie możliwości parkowania aut w miejscu zamieszkania, a więc ich bezpośrednia dostępność, stwarza możliwość wykorzystania tych samochodów do celów prywatnych.
Czytaj komentarz praktyczny w LEX: Krywan Tomasz, Zasady odliczania podatku VAT przy zakupach paliwa>
Linia orzecznicza korzystna dla podatników
Spółka złożyła skargę do WSA w Łodzi, który przyznał jej rację i w wyroku z 7 maja 2025 r. (sygn. I SA/Łd 162/25) uchylił interpretację. Sąd zaznaczył w uzasadnieniu ustnym, że samochód powierzony pracownikowi mobilnemu w celu realizacji zadań służbowych należy uznać za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, o ile zasady jego używania, dodatkowo potwierdzone ewidencją przebiegu pojazdu, wykluczają jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
- Kluczowe w uzasadnieniu wyroku jest stwierdzenie, że w sytuacji, kiedy mamy do czynienia z czynnikiem ludzkim, istnieje ryzyko użycia samochodu niezgodnie z jego deklarowanym przeznaczeniem, ale rzecz w tym, aby ryzyko to jak najbardziej zminimalizować. Chodzi o wprowadzenie zasad korzystania z pojazdu oraz zabezpieczenia gwarantujące ich przestrzegania. Sąd orzekł, że spółka sprostała tym obowiązkom, co daje jej prawo do odliczenia 100 proc. VAT, pomimo iż pracownicy zaczynają i kończą dzień pracy w miejscu zamieszkania i nie odstawiają samochodu do siedziby firmy. Należy oczywiście zgodzić się z takim stanowiskiem. Co ważne, to już kolejny wyrok sądu administracyjnego korzystny dla podatników. Organy podatkowe nie zmieniły zdania i wciąż odmawiają podatnikom prawa do pełnego odliczenia VAT, gdy samochody są parkowane w miejscu zamieszkania pracownika. Jednak pozytywne dla podatników wyroki są sygnałem, że warto dochodzić swoich praw przed sądem - mówi Grzegorz Grochowina, szef zespołu zarządzania wiedzą w dziale doradztwa podatkowego w KPMG w Polsce.
Czytaj także poradnik w LEX: Kowalski Radosław, Używanie samochodów służbowych do celów prywatnych - problemy z rozliczaniem na przykładach>
WSA powołał się na wyrok NSA z 17 lipca 2024 r. (sygn. I FSK 1175/20), zgodnie z którym pojazd powierzony pracownikowi mobilnemu w celu realizacji zadań służbowych, w tym m.in. przejazdów do klientów oraz powrotu do miejsca zamieszkania, należy uznać za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, o ile określone przez podatnika zasady jego używania, dodatkowo potwierdzone prowadzoną przez podatnika dla tego pojazdu ewidencją przebiegu pojazdu, wykluczają jego użycie do innych prywatnych.
NSA zwrócił w nim uwagę na kształtowanie się korzystnej dla podatników linii orzeczniczej. - W aktualnym orzecznictwie dotyczącym prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z korzystaniem przez pracowników z pojazdów samochodowych, o którym mowa w wymienionych wyżej przepisach ustawy, wypracowany został pogląd, który skład orzekający w tej sprawie podziela, wyrażony w formie tezy w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 listopada 2017 r. (sygn. I FSK 234/15), że pojazd samochodowy powierzony pracownikowi mobilnemu (np. przedstawicielowi handlowemu) w celu realizacji zadań służbowych, w tym m.in. przejazdów do klientów oraz powrotu do miejsca zamieszkania, należy uznać za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika w rozumieniu art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a w zw. z art. 86 ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT, o ile określone przez podatnika zasady jego używania, dodatkowo potwierdzone prowadzoną przez podatnika dla tego pojazdu ewidencją przebiegu pojazdu wykluczają jego użycie do innych celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą - orzekł NSA.
NSA nie zgodził się ze stanowiskiem fiskusa, że dojazd z miejsca pracy do miejsca zamieszkania pracownika i z miejsca zamieszkania do miejsca pracy oznacza brak związku z działalnością gospodarczą.
Zobacz także poradnik w LEX: Gumola Mariusz, Postrzech Łukasz, Informacja o pojazdach samochodowych VAT-26 na przykładach>
Cena promocyjna: 79.5 zł
|Cena regularna: 159 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 159 zł
Dyskryminacja jednoosobowych firm
Joanna Rudzka, doradca podatkowy, zwraca uwagę, że organy podatkowe od lat zajmują niekorzystne dla podatników stanowisko, mimo iż od lat przegrywają w tej sprawie przed sądami administracyjnymi. Uważają, że parkowanie pod domem wyklucza możliwość pełnego odliczenia VAT, czego przykładem może być interpretacja z 10 kwietnia 2015 r. (nr 0114-KDIP4-2.4012.7.2025.2.MŻA).
- Organy podatkowe dyskryminują w ten sposób przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, ponieważ w ich przypadku siedzibą firmy jest bardzo często miejsce zamieszkania. Stanowisko fiskusa oznacza w praktyce, że osoby mające biuro w domu mogą odliczyć tylko 50 proc. VAT. Takie ograniczenie jest nielogiczne i sprzeczne z przepisami z ustawy o VAT, które nie zawierają wyłączenia dla jednoosobowych działalności gospodarczych. Co ważne, organ interpretacyjny, nie mając ku temu żadnych przesłanek, twierdzi że podatnik będzie wykorzystywał samochód do celów prywatnych. Wydaje się, że jeśli organ ma co do tego wątpliwości, powinien je rozstrzygnąć w drodze ewentualnego postępowania np. kontrolnego, nie negatywnej interpretacji – mówi Joanna Rudzka, doradca podatkowy.
- Wydaje się, że powodem takiego uporu ze strony fiskusa jest uzyskanie efektu odstraszającego. Chodzi o to, by podatnik dobrze się zastanowił, czy na pewno potrafi udowodnić 100-procentowe wykorzystanie samochodu do celów działalności gospodarczej. Efektem ma być przyjęcie zasady odliczenia 50 proc. VAT - dodaje.
Czytaj również: Odliczenie 100 proc. VAT od samochodu i paliwa w jednoosobowej firmie
Czytaj także komentarz praktyczny w LEX: Zieleń Sławomir, Samochód osobowy a prawo do odliczenia VAT i zaliczenie odpisów amortyzacyjnych w koszty uzyskania przychodów - optymalizacja podatkowa>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
