W przedmiotowej sprawie dwie spółki podpisały umowę handlową, na podstawie której jedna z nich, jako Odbiorca będzie nabywała towary od drugiej, jako Dostawcy. Z chwilą wejścia w życie wszystkich postanowień danej umowy handlowej odbiorca nabywa prawo do opłaty motywacyjnej przysługującej za gotowość do przystąpienia do danej umowy handlowej na określonych w niej warunkach.

Opłata motywacyjna jest opłatą samoistną, ma charakter jednorazowy. Jest ponoszona na rzecz Odbiorcy za gotowość przystąpienia przez niego do danej umowy handlowej i kontynuowanie wszystkich wynikających z niej obowiązków. Opłata motywacyjna jest niezależna od faktycznego wykonywania zobowiązania. Nie jest ponoszona na poczet jakichkolwiek usług wykonywanych przez Odbiorcę w trakcie trwania danej umowy handlowej, ani dostawy towaru. Nie stanowi także żadnej formy zaliczki na poczet należności przysługujących Odbiorcy za wykonywanie zobowiązań. Nie podlega też zwrotowi.

W związku z powyższym Dostawca zwrócił się do fiskusa z pytaniem czy opłata motywacyjna ponoszona na rzecz Odbiorcy nie stanowi wynagrodzenia za jakąkolwiek czynność podlegającą VAT. Zdaniem Dostawcy nie stanowi, ponieważ w opisanym przypadku brak jest wzajemności, która jest elementem niezbędnym określenia danego stosunku zobowiązaniowego, jako usługę, podlegającą opodatkowaniu VAT. Jednak minister finansów uznał inaczej. Zdaniem organu podatkowego opłata motywacyjna wypłacana Odbiorcy przez Dostawcę z tytułu gotowości do przystąpienia do danej umowy handlowej a następnie wykonanie wynikających z niej obowiązków stanowi wynagrodzenie za świadczoną usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, co skutkuje koniecznością wystawienia przez Odbiorcę faktury VAT.

Sprawa trafiła do WSA w Rzeszowie. Zdaniem sądu ewentualna zapłata za gotowość do realizowania usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT o ile ustalone zostanie, że opłata za gotowość do świadczenia usługi stanowi element opłaty za usługę. Dla stwierdzenia, że opłata motywacyjna wypłacona Odbiorcy za jego gotowość do zawarcia umowy handlowej, stanowi element opłaty za usługę niezbędne byłoby ustalenie, że w razie nie przystąpienia przez strony do zawarcia umowy handlowej, odstąpienie od niej przez jedną ze stron, czy też w razie nie zrealizowania przez Odbiorcę obowiązków wynikających z zawartej umowy handlowej opłata motywacyjna podlega zwrotowi. Jeżeli opłata motywacyjna nie podlega zwrotowi nawet, gdy Odbiorca nie realizuje wymogów wynikających z umowy handlowej, wówczas nie podlega ona podatkowi VAT, jako opłata pozostająca bez związku z usługą.

Wyrok WSA w Rzeszowie z 21 marca 2013 r., I SA/Rz 89/13