NSA: dywidenda rzeczowa nie powinna być utożsamiana z umową sprzedaży

Wypłata dywidendy w formie rzeczowej przez przyznanie udziału w nieruchomości jako substytut świadczenia pieniężnego nie powoduje powstania przychodu po stronie spółki. Takie stanowisko przedstawił NSA w wyroku z 8 lutego 2012 r.

W przedmiotowej sprawie spółka zamierza podjąć uchwałę o wypłacie dywidendy w formie rzeczowej dwóm wspólnikom. Ze względu na potrzeby utrzymania płynności finansowej spółka przeniosłaby na wspólników prawo własności części nieruchomości, której rynkowa wartość odpowiadałaby kwocie zobowiązania spółki z tytułu zysku przeznaczonego do podziału.

Zdaniem spółki do dywidendy rzeczowej nie znajduje zastosowania art. 14 ust. 1 ustawy o CIT, określający warunki wpływające na sposób ustalania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości, praw majątkowych oraz rzeczy ruchomych. Zdaniem spółki, przepis ten nie ma zastosowania do wypłaty dywidendy w formie rzeczowej, ponieważ wypłata dywidendy nie stanowi odpłatnego zbycia praw. Nadto w przepisie tym jest wyraźnie mowa o cenie określonej w umowie, natomiast przy wypłacie dywidendy nie dochodzi do określenia jakiejkolwiek ceny.

Organ podatkowy uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Zdaniem organu przeniesienie prawa własności w drodze wypłaty dywidendy w postaci niepieniężnej należy traktować na gruncie ustawy o CIT na równi ze zbyciem tego prawa. Dlatego też organ uznał, że wypłata dywidendy w formie niepieniężnej w drodze przeniesienia na udziałowców spółki prawa własności części nieruchomości, stanowiącej składnik aktywów spółki, spowoduje po stronie spółki wypłacającej dywidendę powstanie przychodu z odpłatnego zbycia praw rozpoznanego na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy o CIT.

Ostatecznie sprawa trafiła do NSA. Zdaniem sądu wypłata z zysku w formie rzeczowej nie różni się jeżeli chodzi o konsekwencje podatkowe, od dywidendy wypłacanej w formie pieniężnej. Dlatego też wypłaty z zysku na rzecz udziałowców spółki nie można uznać za mające cechy odpłatnego zbycia prawa własności nieruchomości.

Wypłata przez spółkę dywidendy niepieniężnej nie powinna być utożsamiana z umową sprzedaży, ani jakąkolwiek podobną umową o charakterze wzajemnym. Przeniesienie własności części nieruchomości w wyniku wypłaty dywidendy nie ma bowiem charakteru odpłatnego zbycia prawa rzeczowego. Jest ono jednostronną czynnością prawną polegająca na przeniesieniu prawa własności nieruchomości na wspólnika uprawnionego do udziału w zysku na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników. Wypłata z zysku na rzecz udziałowców spółki nie jest także czynnością wzajemną, gdyż świadczeniu spółki na rzecz wspólników bezpośrednio nie odpowiada jakiekolwiek świadczenie z ich strony.

W konsekwencji wypłata z zysku w formie niepieniężnej w drodze przeniesienia własności części nieruchomości na udziałowców nie spowoduje po stronie spółki wypłacającej powstania przychodu z odpłatnego zbycia na podstawie art. 12 ust 1 ustawy o CIT. Natomiast niedopuszczalność opodatkowania wypłaty z zysku z uwagi na brak z tego tytułu przychodu po stronie spółki nie wyłącza możliwości opodatkowania takiego świadczenia, jako po stronie wspólników.

Wyrok NSA z 8 lutego 2012 r., II FSK 1384/10