Projekt przewiduje darmową pomoc prawną (na etapie przedsądowym) dla osób fizycznych, którym w okresie roku poprzedzającego zwrócenie się o udzielenie pomocy prawnej zostało przyznane świadczenie z pomocy społecznej lub w sytuacjach nadzwyczajnych dla osób, które spełniają warunki przyznania takiego świadczenia. Z informacji prawnej będzie mogła natomiast skorzystać każda zainteresowana osoba fizyczna. Projekt ustawy zakłada powstanie w całym kraju ponad 1500 punktów, w których nieodpłatnie będą pomagać adwokaci lub radcowie prawni. Dodatkowo zostanie uruchomiona specjalna infolinia (z 42 stanowiskami) na potrzeby udzielania informacji prawnej.
Zobacz: Komitet RM rozpatrzył projekt ws. pomocy prawnej >>
Z zakresu przedmiotowego projektowanych przepisów zostały jednak wyłączone sprawy dotyczące prawa podatkowego, a także celnego, dewizowego, handlowego i działalności gospodarczej, z wyjątkiem rozpoczynania tej działalności. Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy, nowe rozwiązanie jest nastawione na zapewnienie projektowanemu systemowi maksymalnej efektywności, która byłaby ograniczona w przypadku, gdyby system powielał funkcjonujące sprawnie rozwiązania. Autorzy projektu podnoszą, że w zakresie spraw dotyczących prawa podatkowego, celnego, dewizowego funkcjonuje już Krajowa Informacja Podatkowa, co implikuje konieczność wyłączenia z projektowanego systemu dziedzin objętych jej właściwością.
Z wyłączeniem z zakresu przedmiotowego ustawy spraw z zakresu prawa podatkowego nie zgadza się samorząd doradców podatkowych. Krajowa Rada Doradców Podatkowych wnioskuje o rozważenie skorygowania aktualnej wersji projektu i objęcia nieodpłatną pomocą także spraw z zakresu prawa podatkowego. W stanowisku skierowanym do Ministra Sprawiedliwości wskazano, że polski system prawa podatkowego w swoim obecnym kształcie nakłada na obywateli szereg obowiązków także wtedy, gdy nie prowadzą oni działalności gospodarczej. Często dotykają one również ludzi ubogich, w podeszłym wieku, dla których sam kontakt z administracją podatkową stanowi ogromny problem. Dotyczy to przede wszystkim spraw z zakresu podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku od spadków i darowizn, podatków i opłat lokalnych. Prawo podatkowe to także fragment szeroko rozumianego prawa administracyjnego.
W udzielanie pomocy prawnej będą zaangażowane jednostki samorządu terytorialnego oraz prawnicze samorządy zawodowe – adwokaci i radcowie prawni. Z uwagi na nieobjęcie ustawą spraw z zakresu prawa podatkowego, w projekcie nie ma mowy o wsparciu ze strony doradców podatkowych. Krajowa Rada Doradców Podatkowych stoi natomiast na stanowisku, że istnieje potrzeba szczególnego wsparcia ze strony Państwa i uprawnionych do świadczenia pomocy przedstawicieli zawodów zaufania publicznego, do których zaliczani są doradcy podatkowi. Z tego powodu środowisko doradców podatkowych zapowiada, że będzie zabiegać o objęcie nieodpłatną pomocą także spraw z zakresu prawa podatkowego.