W przedmiotowej sprawie małżeństwo nabyło działkę rolną, aby powiększyć prowadzone od wielu lat rodzinne gospodarstwo rolne. Przed upływem 5 lat małżonkowie sprzedali jednak tą działkę za 145 tys. zł. Kupujący oświadczyli, że nie są rolnikami indywidualnymi.

Fiskus, który badał sprawę, uznał, że przedmiotowa nieruchomość w związku ze sprzedażą utraciła charakter rolny, zatem przychód uzyskany z jej sprzedaży nie podlega zwolnieniu, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 28 ustawy o PIT. W związku z powyższym fiskus określił podatek dochodowy z tytułu sprzedaży nieruchomości w kwocie blisko 9 tys. zł.

Małżeństwo nie zgodziło się z fiskusem zarzucając mu, że dokonał ustaleń co do charakteru nieruchomości jedynie na podstawie informacji zawartej w akcie notarialnym, w którym nabywcy przedmiotowej nieruchomości rolnej podali w jednym zdaniu, że nie są rolnikami indywidualnymi. Zdaniem małżonków pojęcie charakteru rolnego lub leśnego, stanowiące podstawę zwolnienia z opodatkowania przychodu ze sprzedaży jest bowiem zdecydowanie szersze i powinno być przedmiotem rzetelnego ustalenia przez fiskusa.

Sprawa trafiła do WSA w Gdańsku. Zdaniem sądu organy prawidłowo oceniły, że w związku ze sprzedażą przedmiotowa nieruchomość gruntowa utraciła charakter rolny. Sąd przypomniał, że dla zwolnienia przychodu od podatku dochodowego niezbędne jest, aby:

- grunty były zakwalifikowane, jako użytki rolne i w chwili sprzedaży muszą stanowić gospodarstwo rolne (tj. obszar gruntów o łącznej powierzchni co najmniej 1 ha będący własnością osoby fizycznej) lub jego część składową;

- grunty nie mogą utracić wskutek sprzedaży rolnego charakteru. Utrata tego następuje przez wyłączenie tych gruntów z produkcji rolnej polegające na faktycznym przekształceniu sposobu ich użytkowania łączącym się ze zmianą ich dotychczasowego przeznaczenia.

Oznacza to więc, że dla zwolnienia przychodu od podatku niezbędne jest spełnienie przesłanki pozytywnej, jaką jest sprzedaż całości lub części gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego oraz niewystąpienie przesłanki negatywnej, przez którą należy rozumieć utratę charakteru rolnego lub leśnego tych gruntów w związku z ich sprzedażą.

W sprawie przesłanka pozytywna dotycząca przedmiotu sprzedaży została spełniona. Kwestię sporną stanowiło spełnienie przesłanki negatywnej, a więc utrata charakteru rolnego lub leśnego gruntów dotychczas wchodzących w skład gospodarstwa rolnego.

Zdaniem sądu w art. 21 ust. 1 pkt 28 ustawy o PIT nie odwołano się do klasyfikacji gruntów, ich formalne dalsze klasyfikowanie do gruntów rolnych i leśnych, jak również opłacanie podatku rolnego, nie ma istotnego znaczenia dla tej oceny. Cel nabycia może wynikać bezpośrednio z aktu notarialnego, statusu nabywcy, jak również z okoliczności związanych z daną transakcją. Omawiany przepis wymaga, aby tego rodzaju utrata charakteru rolnego lub leśnego nastąpiła w związku ze sprzedażą. Przy czym chodzi tu o każdy związek, w następstwie którego grunty tracą swój charakter rolny lub leśny byle tylko można było go powiązać ze sprzedażą. Może to być związek uprzedni, rozumiany jako przygotowawczy do sprzedaży, bezpośrednio związany ze sprzedażą, czy też będący skutkiem sprzedaży. Przyjęcie dnia sprzedaży, jako decydującego dla oceny wystąpienia przesłanki negatywnej, wymienionej w art. 21 ust. 1 pkt 28 ustawy o PIT przesądza o tym, że badając jej wystąpienie należy uwzględnić wszystkie okoliczności dotyczące przeznaczenia gruntu, znane na dzień dokonania transakcji.

Zdaniem sądu uzyskany przez małżeństwo przychód nie mógł korzystać z omawianego zwolnienia od podatku, gdyż zaistniała przesłanka negatywna w postaci utraty przez grunt charakteru rolnego w związku ze sprzedażą. Nabywcy przedmiotowej nieruchomości nie prowadzili działalności rolniczej. Kupili ją w celach inwestycyjnych. Sąd doszedł do przekonania, że małżeństwo w chwili transakcji miało świadomość, że w momencie sprzedaży przedmiotowa nieruchomość utraci charakter rolny. Przemawia za tym nie tylko oświadczenie nabywców złożone do aktu notarialnego, ale również fakt pobrania przez notariusza PCC w stawce 2 proc.

Wyrok WSA w Gdańsku z 17 marca 2015 r., sygn. akt I SA/Gd 1509/14

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego