Negatywnie ocenione zostało ograniczenie dostępu do indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego. Odmawianie wydawania interpretacji indywidualnych w razie wystąpienia interpretacji ogólnej powinno się rozpocząć na szerszą skalę dopiero wtedy, gdy odsetek interpretacji uchylanych przez sądy spadnie do akceptowalnego poziomu. Niezależnie od tego, interpretacje ogólne powinny być zaskarżalne do sądów administracyjnych i poza sporem wydaje się dalsze istnienie prawa do zaskarżania do sądów administracyjnych interpretacji indywidualnych.

Na aprobatę zasługuje propozycja stworzenia uniwersalnego katalogu ogólnych zasad podatkowych odnoszących się do całokształtu relacji na linii organ-podatnik. Szczególnie należy poprzeć wprowadzenie zasady rozstrzygania wątpliwości prawnych na korzyść podatnika (in dubio pro tributario) i zasady pragmatyzmu. Z zadowoleniem przyjęto też pomysł procedury konsultacyjnej w zakresie rozliczeń podatkowych jako uzupełnienia dla interpretacji indywidualnych.

Zobacz: Eksperci pozytywnie o katalogu praw podatnika w nowej Ordynacji podatkowej >>

Jako pozytywne rozwiązanie można wskazać też wprowadzenie procedury zawierania porozumień między podatnikiem a organem podatkowym - w szczególności: w przypadku trudnych do usunięcia wątpliwości co do stanu faktycznego, w przedmiocie określenia wartości przedmiotu opodatkowania lub transakcji, w przedmiocie zasadności zastosowania ulg w spłacie podatków.

Eksperci zgłosili postulat, aby wśród praw podatnika, jakie mają się znaleźć w nowej ordynacji, zawrzeć również prawo do oprocentowania nienależnie wymierzonego podatku, gdyż obecna praktyka sprawia, że zachodzi zjawisko braku symetrii - podatnik zaniżając podatek zobowiązany jest do zapłaty odsetek, podczas gdy organ zawyżając go i dysponując nienależną kwotą przez kilka lat uchyla się od ich zapłaty. Przy okazji kompleksowego procesu porządkowania kwestii pełnomocnictw postulują też, aby nie powielać opłat za nie przy okazji składania np. identycznych wniosków o zwrot nadpłaty za kilka miesięcy.

W kwestii uregulowania instytucji przedawnienia zobowiązań podatkowych zaproponowano w założeniach rozwiązanie polegające na tym, że organy podatkowe będą miały 5 lat na dokonanie wymiaru podatku - rozumianego jako doręczenie decyzji przez organ podatkowy pierwszej instancji oraz dodatkowe 5 lat na jego pobór. Ponadto, w szczególnych przypadkach, możliwe będzie przedłużenie terminu przedawnienia wymiaru maksymalnie o 5 lat. Termin na dokonanie wymiaru dla podatników nieprowadzących działalności gospodarczej ma wynosić 3 lata.

W ocenie Konfederacji Lewiatan wadliwe jest przyjęcie założenia, że wymiar rozumiany jest jako wydanie decyzji podatkowej w pierwszej instancji - termin ten powinien odnosić się do wymiaru ostatecznego. Ponadto zaproponowany 5 letni termin na ograniczenie możliwości przedłużenia okresu przedawnienia jest zbyt długi i winien być skrócony, co najmniej do 2 lat. Alternatywnie Lewiatan postuluje wprowadzenie rozwiązania, zgodnie z którym 5 letni termin przedłużenia wymiaru nie powoduje opóźnienia terminu rozpoczęcia biegu terminu poboru. Jeżeli wymiar nie zostanie dokonany w 5 lat, może być dokonywany przez kolejne 5, jednak kosztem czasu poboru. W takim przypadku łączny termin przedawnienia nie przekraczałby 10 lat, a podatnik nie będzie ponosić negatywnych konsekwencji braku szybkości działania państwa.

Zobacz książkę "Ordynacja podatkowa. Wzory pism z komentarzem" dostępną w księgarni internetowej Profinfo >>

Eksperci odnieśli się także do przepisów regulujących kwestię nadpłaty. O ile wprowadzenie zasady, iż tylko jeden podmiot będzie uprawniony do występowania z wnioskiem o nadpłatę podatku wydaje się uzasadnione, to uzależnienie tego prawa od poniesienia ciężaru ekonomicznego podatku może niekiedy prowadzić do sytuacji, gdy niezwykle utrudnione będzie przeprowadzenie dowodu, w jakim zakresie podatnik, a w jakiej jego kontrahenci ponieśli ten ciężar.

W Ordynacji należy wzmocnić status podatnika oraz regulacje gwarantujące naprawę szkód wywołanych decyzjami lub działaniami utrudniającymi bądź uniemożliwiającymi podatnikowi prowadzenie działalności. Odpowiedzialność fiskusa powinna być rozszerzona poza błędnie pobrany podatek oraz ewentualne odsetki, aż do naprawy wszystkich szkód wywołanych przez takie działanie. W zakresie tej odpowiedzialności, powinna być opisana jasna procedura sposobu postępowania organów i podatnika. Częściej też powinny być wykorzystywane przepisy o odpowiedzialności materialnej urzędników za szkody wyrządzone podatnikowi. Pozytywnie ocenione zostało przedłużenie terminów na wniesienie odwołania lub zażalenia - odpowiednio do 30 i 14 dni.

Na aprobatę zasługuje też pomysł wprowadzenia instytucji sprawy „reprezentatywnej", której rozstrzygnięcie byłoby „przenoszone" na (zawieszone do czasu tego rozstrzygnięcia) identyczne sprawy dotyczące innych okresów, co pozwoli podatnikowi ograniczyć wydatki procesowe na prowadzenie kilku równoległych spraw.

Zobacz też: We wrześniu rząd ma przyjąć założenia nowej Ordynacji podatkowej >>