NSA wydał 25 stycznia 2024 r. dwa wyroki ważne dla wszystkich firm dokonujących amortyzacji (sygn. II FSK 545/21 i II FSK 807/21 - łączne rozpoznanie).

Sprawa dotyczyła spółki leasingowej, która wystąpiła z wnioskami o wydanie interpretacji indywidualnych w zakresie możliwości dokonania wstecznej zmiany stawek amortyzacyjnych dla wybranych środków trwałych poprzez ich obniżenie. Argumentowała, że przepis art. 16i ust. 5 ustawy o CIT pozwala zarówno na zmianę stawek na okresy przyszłe, jak i przeszłe.

Organy podatkowe nie zgodziły się ze stanowiskiem spółki. Według nich przepis ten wprost wskazuje, że zmiana stawek może zostać dokonana wyłącznie w okresach przyszłych, bowiem zawarte w przepisie określenie „od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego” odnosi się do każdego następnego roku po roku, w którym podatnik podjął decyzję o zmianie.

Spółka zaskarżyła interpretacje do WSA w Poznaniu, który - wbrew kształtującej się linii orzeczniczej innych sądów wojewódzkich - przyznał rację organowi podatkowemu. Od przedmiotowych wyroków spółka wniosła skargi kasacyjne do NSA.

 

Ważne wyroki w sprawie amortyzacji

25 stycznia 2024 r. NSA wydał wyroki uwzględniające skargi kasacyjne w całości i uchylające zaskarżone interpretacje indywidualne. NSA przyznał, że rzeczywiście wykładnia językowa art. 16i ust. 5 ustawy o CIT może budzić uzasadnione wątpliwości, ale na pewno nie może ona prowadzić do takich wniosków, jakie przyjął sąd I instancji oraz organ podatkowy, tj. do uznania, że zmiana stawek może zostać dokonana wyłącznie do przodu.

NSA wskazał, że przy interpretacji przepisu należy posiłkować się wykładnią systemową wewnętrzną, z której wynika że istnieje możliwość dokonywania odpisów amortyzacyjnych raz w roku, np. w grudniu. Już z tej przyczyny należy przyjąć, że jest to możliwe nie tylko począwszy od stycznia.

W ocenie NSA, wykładnia systemowa została uwzględniona w najnowszym orzecznictwie, w szczególności linii wytyczonej wyrokiem NSA z 3 lutego 2022 r. w sprawie o sygn. akt II FSK 1413/19.

Zobacz również: Stawki amortyzacyjne można korygować wstecz - aż do przedawnienia

W dalszej kolejności NSA odniósł się do wykładni celowościowej i pokreślił, że ustawodawca, projektując zmianę wprost wskazał na efekt ekonomiczny. Ustawodawca, szykując zmiany, pozostawił podatnikom znaczną swobodę, co wprost wynika z uzasadnienia projektu ustawy. Wykładnia celowościowa wskazuje też na konieczność stworzenia podatnikowi warunków do tego, aby mógł on w całości rozliczyć koszty uzyskania przychodów z tytułu poniesionych wydatków.

Na koniec NSA wskazał, że przyjęcie takiej interpretacji spornego przepisu, wbrew twierdzeniom organów podatkowych, nie godzi w interesy Skarbu Państwa. Skarb Państwa korzysta z danej transakcji bądź to na etapie zakupu, bądź też w dalszej perspektywie - opodatkowania podatkiem od towarów i usług, czy potem podatkami związanymi z prowadzoną działalnością gospodarczą.

 

Prawo podatkowe przedsiębiorców

Hanna Litwińczuk

Sprawdź  

Zarządzanie stratą podatkową

Orzeczenia należy jednoznacznie ocenić jako korzystne dla podatników, którzy po ciężkich latach covidowych powinni mieć możliwość skutecznego zarządzania stratą podatkową, w tym przede wszystkim poprzez zwiększanie lub zmniejszanie stawek amortyzacyjnych.

Wyrok ten niesie nadzieje, że organy podatkowe w końcu zmienią swoje podejście. Mimo zapadłego już na początku 2022 r. wyroku NSA (II FSK 1413/19) organy podatkowe dalej stoją na stanowisku, że przepis art. 16i ust. 5 ustawy o CIT pozwala wyłącznie na zmianę stawek amortyzacji na okresy przyszłe. Podejście takie jednoznacznie godzi w prawa nabyte podatnika i jako takie nie powinno mieć miejsca w demokratycznym państwie prawa.

Niezależnie od powyższego, zaskakujący jest ostatni z ustnych motywów rozstrzygnięcia, na który wskazał NSA. Wydawałoby się bowiem, że niedopuszczalne jest dokonywanie wykładni niejasnych przepisów podatkowych przez pryzmat interesu Skarbu Państwa. Zasada in dubio pro tributario jednoznacznie wskazuje, że wątpliwości co do treści przepisów należy rozstrzygać na korzyść podatnika. W tej sytuacji można sobie zadać pytanie, czy gdyby zastosowanie się do wykładni przedstawionej przez spółkę godziło w interesy Skarbu Państwa, to wyrok byłby odmienny.

Autor: Kamil Pierścionek, adwokat, starszy menedżer w Zespole ds. Postępowań Podatkowych i Sądowych w KPMG w Polsce

Szersze informacje na ten temat zostaną przedstawione podczas 14. edycji Kongresu Podatków i Rachunkowości: Kongres Podatków i Rachunkowości KPMG już 13 lutego >>

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.