Kary umowne to forma odszkodowania, które nie stanowi wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług. Z tego względu nie podlegają one opodatkowaniu VAT.
Typowa kara umowna ma charakter rekompensujący czy odszkodowawczy i jest na ogół naliczana za przekroczenie terminu przewidzianego w umowie lub usterki w wykonaniu przedmiotu umowy itp. O uznaniu danej należności za karę umowną i wyłączeniu jej z VAT nie decyduje sama nazwa nadana w umowie. Zdaniem ekspertów to, czy mamy do czynienia z karą umowną, należy ustalać zawsze, badając przyczyny jej naliczenia – jeśli jest to związane z naruszeniem warunków zawartej umowy, to możemy przyjąć, że mamy do czynienia z karą umowną. Zdarza się, że podmiot nabywający usługę, który ma podstawy do naliczenia kary umownej, żąda wystawienia faktury na niższą kwotę, tj. obniżenia ceny usługi o wartość tej kary, tak jakby udzielono rabatu. Takie postępowanie nie jest prawidłowe, bowiem należność za usługę i kara umowna, nawet jeśli wynikają z tej samej umowy, to całkowicie odrębne należności. Oczywiście możemy potrącić sobie kwotę kary umownej z wypłacanej ceny usługi, ale nie powinno zmniejszać to podstawy opodatkowania oraz wysokości podatku.
źródło: Dziennik Gazeta Prawna, 26 stycznia 2011 r.