Pytanie

Firma transportowa (spółka z o.o.), prowadzi transport międzynarodowy, ponosi różne koszty zagraniczne, które są księgowane w koszty uzyskania przychodów w kwocie brutto, przeważnie na kontach 401, 402. Następnie firma ta stara się o zwrot VAT-u z zagranicy, który księguje w "pozostałe przychody - zwrot VAT z zagranicy".
Czy takie księgowanie przychodu jest prawidłowe?
Czy raczej należałoby np. VAT od zakupów zagranicznych księgować na koncie pozostałe koszty operacyjne?
Na jakich kontach powinno się księgować odszkodowania z tytułu kolizji drogowych?

Odpowiedź

Zwrot VAT wynika z zasady neutralności i ma on miejsce, jeżeli Państwa przedsiębiorstwo zostało obciążone tym podatkiem przy dokonywaniu zakupów w innym państwie. Przepisy bilansowe nie regulują w jaki sposób należy zaksięgować zwrot VAT-u. Możliwe są dwa sposoby księgowania zwrotu. Możecie Państwo wykazać zwrot w pozostałych przychodach operacyjnych. Alternatywnym rozliczeniem będzie korekta kosztów operacyjnych, na tych kontach, na których został wykazany koszt VAT-u. Moim zdaniem lepszym rozwiązaniem jest korekta kosztów operacyjnych. Taka ewidencja zgodna jest z zasadą neutralności podatku VAT; nabywca towarów i usług ma prawo odliczyć podatek naliczony wykazany na fakturach zakupu. Taka ewidencja będzie spójna z księgowaniem kosztów towarów i usług krajowych, ponieważ w przypadku zakupów krajowych macie Państwo prawo odliczyć VAT i wykazujecie koszt w kwocie netto. Księgowanie zwrotu VAT w przypadku zakupów zagranicznych jako korekta kosztów "unettawia" wcześniej zaksięgowany koszt w kwocie brutto.
Nie można jednak uznać, że przedstawiony w pytaniu sposób ewidencji jest nieprawidłowy. Uważam, że jeżeli stosowany jest w sposób ciągły, to nie wpływa na rzetelność sprawozdania finansowego.
Jeżeli VAT nie podlega odliczeniu, to powiększa on koszt usługi/towaru i powinien być księgowany tam, gdzie księgowana jest usługa/towar. Mając na uwadze tą zasadę uważam, że księgowanie VAT w pozostałych kosztach operacyjnych nie jest prawidłowe.
Jeżeli chodzi o przychody z tytułu odszkodowań, to powinny one powiększać pozostałe przychody operacyjne pod warunkiem, że naprawy objęte tymi odszkodowaniami obciążają rachunek zysków i strat Państwa przedsiębiorstwa.

Uzasadnienie

Stosownie do art. 4 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.) - dalej u.o.r. - zdarzenia, w tym operacje gospodarcze, ujmuje się w księgach rachunkowych i wykazuje w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 u.o.r. przez pozostałe przychody i koszty operacyjne rozumie się koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności koszty i przychody związane:
a) z działalnością socjalną,
b) ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, a także nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji,
c) z utrzymywaniem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji, w tym także z aktualizacją wartości tych inwestycji, jak również z ich przekwalifikowaniem odpowiednio do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli do wyceny inwestycji przyjęto cenę rynkową bądź inaczej określoną wartość godziwą,
d) z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterze publicznoprawnym nieobciążających kosztów,
e) z utworzeniem i rozwiązaniem rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi,
f) z odpisami aktualizującymi wartość aktywów i ich korektami, z wyjątkiem odpisów obciążających koszty finansowe,
g) z odszkodowaniami i karami,
h) z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne cele niż dopłaty do cen sprzedaży, nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych.

Pytanie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego