Odpowiedź:

Córki będą musiały opodatkować przychód z tytułu zbycia nieruchomości. U żony (wdowy) powstanie przychód z działalności gospodarczej lub z tytułu zbycia nieruchomości.

Uzasadnienie:

Ustawodawca postanowił w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f., iż jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie nieruchomości, jeżeli nie następuje ono w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.
W myśl art. 22g ust. 11 u.p.d.o.f., w razie gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku. Zasada ta nie ma zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie. Oznacza to, że do chwili męża żona mogła amortyzować cały lokal, a z chwilą jego śmierci powinna dokonać odłączenia części lokalu, która w wyniku spadku przypada córkom. Zgodnie z art. 22g ust. 20 u.p.d.o.f., w razie trwałego odłączenia od danego środka trwałego części składowej lub peryferyjnej wartość początkową tego środka zmniejsza się, od następnego miesiąca po odłączeniu, o różnicę między ceną nabycia (kosztem wytworzenia) odłączonej części a przypadającą na nią, w okresie połączenia, sumą odpisów amortyzacyjnych obliczoną przy zastosowaniu metody amortyzacji i stawki amortyzacyjnej stosowanej przy obliczaniu odpisów amortyzacyjnych tego środka trwałego.
Skoro lokal ma obecnie trzech właścicieli, u każdego z nich sprzedaż wywoła skutki podatkowe. U córek będzie to przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości. Jeżeli nastąpiło ono przed upływem 5 lat od końca roku, w którym zmarł ojciec, córki zapłacą 19% podatku od swoich części nieruchomości na zasadach określonych w art. 30e u.p.d.o.f.
W przypadku żony, będzie to co do zasady przychód z działalności gospodarczej. Zgodnie bowiem z art. 14 ust. 2 u.p.d.o.f. przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących:
a) środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
b) składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1 u.p.d.o.f., z wyłączeniem składników, których wartość początkowa nie przekracza 1500 zł,
c) składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych,
d) składnikami majątku stanowiącymi spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub udział w takim prawie, które zgodnie z art. 22n ust. 3 u.p.d.o.f. nie podlegają ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
- wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej.
Zgodnie jednak z art. 14 ust. 2c u.p.d.o.f., do przychodów z działalności gospodarczej nie zalicza się przychodów z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą oraz przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej: budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie. W takim przypadku u żony powstanie przychód ze sprzedaży nieruchomości. Jeżeli nieruchomość została nabyta dawniej, niż 5 lat temu, u żony nie powstanie przychód w tej części, jaką nabyła pierwotnie. Jeżeli żona dziedziczyła po mężu, prawdopodobnie będzie musiała zapłacić podatek od wartości udziału nieruchomości nabytego w trakcie spadku.

Tadeusz Szczupaczyński-Dotryw,
autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 7.06.2016 r.