Odpowiedź:
Opłata wstępna będzie kosztem uzyskania przychodu w momencie poniesienia kosztu.
Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 23b ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) oraz 17b ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm.), aby opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, stanowiły przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego, umowa musi spełniać następujące warunki:
umowa leasingu, w przypadku gdy korzystającym nie jest osoba wymieniona w pkt 2, została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości;
umowa leasingu, w przypadku gdy korzystającym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, została zawarta na czas oznaczony;
suma ustalonych opłat w umowie leasingu, o której mowa w pkt 1 lub 2, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu; przepis art. 19 stosuje się odpowiednio.
Przepisy powyższe mówią o ratach (opłatach) leasingowych, bez względu na ich wysokość. W sytuacji określonej w pytaniu ratę wstępną należy potraktować analogicznie, jak pozostałe raty – czyli będzie ona stanowiła koszt uzyskania przychodów korzystającego (leasingobiorcy). Stanowisko to znajduje potwierdzenie w piśmie wydanym przez Pierwszy Urząd Skarbowy w Poznaniu w dniu 31 marca 2005 r., ZD/406-4/1/CIT/05, www.mf.gov.pl, oraz przez Pierwszy Urząd Skarbowy w Gdyni w dniu 20 września 2005 r., I-2/423-0011/05, www.mf.gov.pl. Zgodnie z tymi pismami, jeżeli czynsz inicjalny pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskiwanym przychodem i podatnik udowodni, iż poniesienie tego wydatku miało wpływ na wielkość osiągniętego w danym roku podatkowym przychodu, opłaty te mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia, a zajęcie odmiennego stanowiska, tj. zaliczanie czynszu inicjalnego do kosztów, proporcjonalnie do czasu trwania umowy, nie znajduje potwierdzenia w przepisach podatkowych.
Przepisy nakazują rozliczanie opłaty wstępnej w określonym momencie – tylko wyjątkowo można koszt rozliczać w czasie. W przypadku rat leasingowych księguje się je w koszty w miesiącu poniesienia, bez możliwości rozliczenia w czasie. Fakt poniesienia straty jest przy tym bez znaczenia. Warto przy tym dodać, że rok 2013 jest już zamknięty i rozliczony, więc chcąc zmienić sposób rozliczenia, należałoby skorygować zeznanie roczne.
Paweł Ziółkowski, autor współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego
Odpowiedzi udzielono 23 stycznia 2015 r.