Czy w przypadku orzeczenia rozwodu, gdzie jeden z małżonków nadal prowadzi działalność na części nieruchomości podatek w maksymalnej wysokości zostanie naliczony od całej nieruchomości?

Zastosowanie niższych stawek podatku będzie możliwe jedynie w przypadku, gdy pozostała część nieruchomości (niezajęta przez współwłaściciela na prowadzenie działalności gospodarczej) będzie w posiadaniu innego podmiotu nieprowadzącego działalności gospodarczej.

Pytanie

Małżeństwo zakupiło nieruchomość jako wspólnicy dwuosobowej spółki cywilnej. Spółka została zlikwidowana w 2011 r. a w 2012 r. został orzeczony rozwód, bez podziału majątku. Nieruchomości nie "da się" podzielić fizycznie. W księdze wieczystej każde ma po 1/2 udziału. Jeden z byłych małżonków a obecnie współwłaścicieli nieruchomości prowadzi działalność gospodarczą w części tej nieruchomości.
Czy od całej nieruchomości będzie naliczony podatek od nieruchomości w maksymalnej wysokości?
Kto jest płatnikiem tego podatku?

Odpowiedź

Zastosowanie niższych stawek podatku będzie możliwe jedynie w przypadku, gdy pozostała część nieruchomości (niezajęta przez współwłaściciela na prowadzenie działalności gospodarczej) będzie w posiadaniu innego podmiotu nieprowadzącego działalności gospodarczej. W przypadku niespełnienia tych przesłanek cały budynek powinien być opodatkowany wg stawki właściwej dla budynków związanych z działalnością gospodarczą.
Podatnikami są w tym przypadku współwłaściciele. Odpowiadają oni za zobowiązania podatkowe solidarnie.

Uzasadnienie

Bez względu na zaszłości historyczne, mamy w analizowanym przypadku do czynienia z nieruchomością będącą współwłasnością dwóch osób fizycznych. Nie ma więc wątpliwości co do tego, że obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości ciąży tu solidarnie na współwłaścicielach (wniosek z art. 3 ust. 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Oznacza to, że zobowiązanie podatkowe może być tu ściągane w całości od każdego ze współwłaścicieli, aż do całkowitego jego zaspokojenia. Podział kosztów związanych z zapłatą tego podatku leży wyłącznie w kwestii porozumienia współwłaścicieli.

Jak wynika z art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b u.p.o.l. podatek od nieruchomości "w maksymalnej wysokości" opłaca się od budynków lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.
Za budynki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej uważa się tu budynki będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami (art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l.). O tym więc, że budynek jest związany z działalnością gospodarczą przesądza sam fakt posiadania tego budynku lub jego części przez przedsiębiorcę (zob. wyrok WSA w Poznaniu z 18 kwietnia 2012 r. III SA/Po 207/12).

Z treści pytania wynika, że jeden ze współwłaścicieli prowadzi w części nieruchomości objętej współwłasnością działalność gospodarczą. Autor pytania nie wskazuje jednak czy pozostała część nieruchomości jest w faktycznym posiadaniu współwłaściciela prowadzącego działalność gospodarczą czy też jest ona w posiadaniu innego podmiotu – np. jest ona w posiadaniu byłej małżonki nieprowadzącej działalności gospodarczej. W przypadku, gdy ta pozostała część nieruchomości rzeczywiście będzie w posiadaniu innego podmiotu i nie będzie w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l związana z prowadzeniem działalności gospodarczej, to podatnicy zobowiązani będą opodatkować ją podatkiem od nieruchomości odpowiednio wg niższych stawek tego podatku – w zależności od sposobu sklasyfikowania. Jeżeli jednak istniejące okoliczności nie pozwolą na stwierdzenie, że część nieruchomości nie jest w posiadaniu przedsiębiorcy, to cały budynek będzie trzeba opodatkować wg stawki właściwej dla budynków związanych z działalnością gospodarczą.

Przywołane akty prawne:

Ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 z późn. zm.)