Jesteśmy firmą świadczącą usługi związane z przeładunkiem towarów. W trakcie wykonywania usługi doszło do uszkodzenia masztu statku (szkoda cudzego mienia) przez naszego pracownika. Zgodnie z umową zostaliśmy zobowiązani do usunięcia skutków tej szkody. Zostaliśmy obciążeni przez firmę dokonującą naprawy fakturą VAT za remont masztu.
Czy możemy koszt tej naprawy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu?
Jeżeli firma zapłaciła odszkodowanie albo poniesienie koszty usługi polegającej na naprawie masztu uszkodzonego w czasie świadczenia usługi, to zasadniczo wydatek jaki poniosła nie może być zaliczony do kosztów podatkowych.
Zgodnie z wolą ustawodawcy zapisaną w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) dalej u.p.d.o.p., do podatkowych kosztów uzyskania przychodu zaliczane są te wydatki, które zostały poniesione w celu uzyskania przychodu, albo w celu zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodu, a które nie zostały wyłączone z puli kosztów przez ustawodawcę (art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.).
Stwierdzić zatem należy, że aby wydatek był kosztem musi być celowym, w szerokim tego pojęcia znaczeniu. Niestety, niekiedy (a nawet bym stwierdził, że jeszcze dość często) podatnicy i przedstawiciele fiskusa nie zawsze mogą zgodzić się co do tego, jakiego rodzaju winien być związek wydatku z przychodem aby ten pierwszy mógł być uznany za celowy.
W praktyce funkcjonuje pogląd, że wydatek tylko wówczas może być uznany za celowy (i jako taki za koszt uzyskania przychodu), gdy jest on chociażby w sposób pośredni powiązany z przychodem, który to przychód nie koniecznie został uzyskany, ale który hipotetycznie jest możliwym do osiągnięcia; dodatkowo ważnym jest też to, by wydatki były ekonomicznie uzasadnione.
Jeżeli w badanym przypadku maszt został uszkodzony w czasie świadczenia usługi, i uszkodzenie takie, ewidentnie nastąpiło z winy pracownika podatnika, to moim zdaniem trudno byłoby wykazać celowość wydatku, jaki spółka ponosi finansując naprawę. Dopiero gdyby podatnik udowodnił, że nie ma tutaj bezpośredniej winy po jego stronie, gdyż pracownik był odpowiednio przygotowany, wyposażony itp. a z uwagi na warunki załadunku uszkodzenie takie - nawet przy braku błędu - może się zdarzyć, mógłby starać się bronić takiego wydatku jako kosztu.
Podkreślić jednak trzeba, że jeżeli podatnik nie zakupiłby usługi naprawy a jedynie wypłacił właścicielowi odszkodowanie, wówczas wydatek taki nie podlegałby zaliczeniu do kosztów, gdyż miałoby wobec niego zastosowanie wyłączenie zapisane w art. 16 ust. 1 pkt 22 u.p.d.o.p.
Zgodnie z takim, do kosztów nie zalicza się kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.
Jeżeli szkoda jest spowodowana zdarzeniem losowym, jest zwykłym następstwem wykonywanego świadczenia, którego nie można było uniknąć etc., w każdym razie nie jest efektem zaniedbania ze strony pracodawcy danego pracownika lub samego pracownika, to moim zdaniem wydatki mogą być kosztem. W przeciwnym razie podatnik nie mógłby zaliczyć do kosztów wydatków związanych z naprawieniem szkody; w takiej sytuacji odszkodowanie otrzymane od pracownika nie wygenerowałoby kosztu podatkowego (art. 12 ust. 4 pkt 6a u.p.d.o.p.)