Czy umowa kupna sprzedaży akcji polskiej spółki akcyjnej zawarta w Polsce pomiędzy dwiema spółkami zagranicznymi (bez pośrednictwa biura maklerskiego) - holenderską i włoską niezarejestrowanymi w Polsce podlega opodatkowaniu PCC?
Jeśli tak, to czy spółka włoska (nabywca) musi złożyć deklarację PCC-3 skoro nie posiada polskiego numeru NIP?
Czy spółka holenderska (zbywca) musi rozliczyć podatek dochodowy w Polsce?

Na podstawie przepisu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a i ust 4 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) - dalej u.p.c.c. podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlega sprzedaż praw majątkowych, a czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dla opodatkowania ustawodawca wymaga zatem, aby na terytorium RP miało miejsce wykonywanie prawa majątkowego, natomiast pozostałe elementy stanu faktycznego związane z daną czynnością prawną nie muszą mieć związku z terytorium RP (np. fakt dokonania czynności, zamieszkanie lub siedziba obu lub jednej ze stron - mogły mieć miejsce za granicą, nie ma też znaczenia obywatelstwo jednej lub obu stron). Oznacza to, że transakcja sprzedaży praw majątkowych pomiędzy zagranicznymi podmiotami będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w Polsce. Prawami majątkowymi są oczywiście akcje w spółkach akcyjnych. Stawka podatku od sprzedaży udziałów wynosi 1% ich wartości rynkowej (art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b u.p.c.c.). Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika, np. notariusza (art. 10 ust. 1 u.p.c.c.). Od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego płatnikami PCC są jednak notariusze (obliczają podatek, pobierają go od stron przy podpisywaniu aktu i wpłacają na rachunek właściwego organu podatkowego). Zatem podatek należy zapłacić notariuszowi. Notariusz ma przy tym obowiązek uzależnić sporządzenie aktu notarialnego od zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Co ciekawe, na podstawie przepisu art. 81 § 1 ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 z późn. zm.) - dalej k.k.s., podatnik, który wbrew obowiązkowi nie dokonuje w terminie zgłoszenia identyfikacyjnego, podlega karze grzywny, jak za wykroczenie skarbowe. W przepisie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681 z późn. zm.) - dalej u.z.e.i.p. wskazano natomiast, że osoby prawne, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu oraz otrzymują numery identyfikacji podatkowej. Jeżeli zatem spółka włoska, jest podatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych (art. 4 pkt 1 u.p.c.c.), powinna dokonać tego rodzaju zgłoszenia. Należy jednak zauważyć, że przepisy u.z.e.i.p. nie określają terminów, w jakich należy tego dokonać, co stanowi swoistą lukę prawną (a contrario art. 6 i 7 u.z.e.i.p.). Należy zatem postulować zgłoszenie niezwłoczne do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa Śródmieście (art. 4 pkt 3 lit. b u.z.e.i.p.) wraz z pismem przewodnim określającym tę szczególną sytuację skierowanym do tego Naczelnika oraz do naczelnika właściwego w sprawie tego podatku.
Z punktu widzenia podatku dochodowego, zasadą jest opodatkowania przychodu ze sprzedaży akcji, pomniejszonego o koszty uzyskania przychodów, 19% podatkiem - art. 15 ust. 1j i 1k oraz art. 21 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p. Na podstawie przepisu art. 3 ust. 2 u.p.d.o.p. podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Za tego rodzaju dochodu nie uznaje się dochodów ze sprzedaży akcji (tak też pismo z dnia 12 kwietnia 2001 r. Ministerstwa Finansów Departament Podatków Bezpośrednich PB4/AK-8214-1045-277/01). Jednak zasady te stosuje się z uwzględnieniem umów międzynarodowych (art. 22a u.p.d.o.p.)., stąd spółka holenderska nie będzie z tego tytułu opodatkowana w Polsce.

Jarosław Wowra