W stowarzyszeniu prowadzącym działalność gospodarczą, będącym czynnym podatnikiem VAT, członkowie poza składkami na działalność statutową opłacają również składki na utrzymanie i zakup majątku.
Czy składki członków na utrzymanie i zakup majątku stowarzyszenia gospodarczego podlegają opodatkowaniu VAT?
W jaki sposób dokumentować otrzymywane wpłaty?

Składki powyższe nie podlegają opodatkowaniu VAT. Dowodami potwierdzającymi otrzymanie składki członkowskiej mogą być: wyciąg bankowy, dowód wpłaty KP, protokół przekazania, umowa, itp.
Opodatkowaniu VAT podlegają czynności wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., w tym odpłatne dostawy towarów oraz odpłatne świadczenie usług (zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.). Na gruncie tego przepisu (w pewnym uproszczeniu) opodatkowaniu VAT podlegają składki członkowskie, które stanowią rodzaj wynagrodzenia za dostawy towarów lub świadczenie usług na rzecz członków. A contrario – składki członkowskie, które nie stanowią takiego wynagrodzenia, nie podlegają opodatkowaniu VAT.
Wnioski te potwierdzają organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach. Tytułem przykładu wskazać można interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 16 października 2007 r. (IBPP1/443-23/07/AS, http://sip.mf.gov.pl/sip/) czy interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 27 maja 2009 r. (ITPP2/443-170a/09/AW, http://sip.mf.gov.pl/sip/), w których czytamy, że "w przypadku, gdy składki członkowskie są odpłatnością za dostawę towarów lub usługi świadczone przez stowarzyszenie na rzecz jego członków podlegają one opodatkowaniu, jeżeli natomiast taki bezpośredni związek nie istnieje, a składki członkowskie przeznaczone są na potrzeby związane z utrzymaniem samego stowarzyszenia, z jego bieżącą działalnością i realizowaniem jego celów statutowych – wówczas nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług".
W przedstawionej sytuacji mamy do czynienia ze składkami członkowskimi na utrzymanie i zakup majątku stowarzyszenia, a więc ze składkami członkowskimi przeznaczonymi na potrzeby związane z utrzymaniem stowarzyszenia. Składki te nie podlegają zatem opodatkowaniu VAT (a ściślej – nie stanowią wynagrodzenia za podlegające opodatkowaniu VAT czynności). Ich otrzymywania nie należy zatem dokumentować fakturami (w tym fakturami wewnętrznymi) ani paragonami. Potwierdził to Naczelnik I Urzędu Skarbowego Łódź-Górna w piśmie z dnia 14 kwietnia 2005 r. (III/443-13.2/05/IG, http://sip.mf.gov.pl/sip/), w którym czytamy, że "ustawodawca nie przewidział możliwości dokumentowania otrzymanych składek członkowskich fakturą (VAT lub wewnętrzną), w związku z tym dowodami potwierdzającymi przyjęcie składki członkowskiej mogą być: wyciąg bankowy, dowód wpłaty KP, protokół przekazania, umowa, itp.".