Czy przychód spółki akcyjnej, będący różnicą pomiędzy ceną emisji a ceną wykupu, jest podstawą opodatkowania VAT?

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego Spółka z o.o. emituje obligacje, obligatariuszem będzie spółka akcyjna, która ma 100% udziałów w spółce z o.o., będącej emitentem. Czy przychód spółki akcyjnej, będący różnicą pomiędzy ceną emisji a ceną wykupu, jest podstawą opodatkowania VAT?

Odpowiedź:

Zarówno sama emisja obligacji jak i ich wydanie obligatariuszowi nie stanowi dostawy towarów. Obligacje nie stanowią towaru w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług (są papierami wartościowymi o charakterze majątkowym). Czynność ta nie może być również kwalifikowana jako świadczenie usług przez emitenta w sytuacji, gdy obrót papierami wartościowymi nie jest przedmiotem działalności podatnika.

Natomiast czynność nabycia obligacji, w związku z którymi Spółce przysługuje wynagrodzenie stanowi u podatnika, który nabywa obligacje odpłatne świadczenie usług korzystające ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 u.p.t.u.

Uzasadnienie:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) – dalej u.p.t.u. (opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług dokonane na terytorium kraju. Z kolei zgodnie z art. 7 ust. 1 tej ustawy przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast przez świadczenie usług na mocy art. 8 ust. 1 u.p.t.u. rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej mniemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Mając na uwadze powyższe przepisy należy uznać, że zarówno sama emisja obligacji jak i ich wydanie obligatariuszowi nie stanowi dostawy towarów. Obligacje nie stanowią towaru w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług (są papierami wartościowymi o charakterze majątkowym). Czynność ta nie może być również kwalifikowana jako świadczenie usług przez emitenta w sytuacji, gdy obrót papierami wartościowymi nie jest przedmiotem działalności podatnika.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 730, z późn. zm.) – obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia.

Obligacje stanowią pokrewną do kredytu lub pożyczki formę pozyskiwania kapitału. W związku z powyższym Spółka, która jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług pełni funkcję kredytodawcy (finansującego), świadczącego na rzecz emitenta usługę finansową, w zamian za co otrzyma określone świadczenie. A zatem, to nabywca obligacji będzie w tym przypadku podatnikiem.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 u.p.t.u. zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384) – dalej u.o.i.f., z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

W świetle art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1) czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2) usług doradztwa;

3) usług w zakresie leasingu.

W myśl art. 2 ust. 1 pkt 1 u.o.i.f., instrumentami finansowymi są papiery wartościowe.

Natomiast zgodnie z art. 3 pkt 1 lit. a) u.o.i.f., o instrumentach finansowych przez papiery wartościowe należy rozumieć akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030, z późn. zm.), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego.

W świetle powyższych przepisów należy uznać, iż czynność nabycia obligacji, w związku z którymi Spółce przysługuje wynagrodzenie stanowi odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu i korzystające ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 u.p.t.u., przedmiotowe usługi nie zostały bowiem wymienione w katalogu wyłączeń ze zwolnienia wymienionych w art. 43 ust. 15 (zob. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 17 stycznia 2012 r., IPPP1/443-1525/11-6/BS oraz z dnia 11 czerwca 2015 r., IPPP1/4512-244/15-8/EK).

W przypadku nabycia obligacji obowiązek podatkowy powstanie z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tego tytułu (odsetki). Jednocześnie, zgodnie z art. 106b ust. 2 u.p.t.u. podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury, ma natomiast obowiązek wystawienia faktury na żądanie nabywcy.

Mariusz Jabłoński

Odpowiedzi udzielono 26.10.2015 r.