Jesteśmy spółką z o.o. Nie zatrudniamy pracowników na podstawie umowy o pracę. Współpracują z nami jedynie zleceniobiorcy. Dzierżawimy dystrybutor z wodą i otrzymujemy z tego tytułu faktury za czynsz i nowe butle. Dystrybutor stoi w holu, korzystają z niego wszyscy.
Czy mogę odliczyć VAT od tych faktur?
W przedstawionym stanie faktycznym przysługuje Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Nabywane usługi i towary (najem dystrybutora, butelki z wodą) są przez Państwa wykorzystywane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego stanowi wyraz podstawowej zasady wspólnotowego systemu podatku od wartości dodanej jaką jest zasada neutralności. Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 u.p.t.u., przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem przepisów tam wskazanych. W piśmiennictwie wskazuje się, że omawiane uprawnienie podatnika podatku od towarów i usług stanowi zasadę funkcjonowania tegoż podatku, wobec czego ewentualne wyłączenie zastosowania prawa do obniżenia kwoty podatku należnego musi znajdować wyraźną podstawę ustawową (por. T. Michalik, VAT. Komentarz, Warszawa 2010, s. 19).
Ustawodawca wprowadził do art. 88 u.p.t.u. listę przypadków, w których prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie znajduje zastosowania. Jedyne ograniczenia, które – potencjalnie – mogłyby reglamentować Państwa uprawnienie, o którym mowa w art. 86 ust. 1 u.p.t.u., dotyczą utraty lub rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego z art. 113 ust. 1 u.p.t.u. (art. 88 ust. 1 pkt 5 lit. a u.p.t.u.) lub okoliczności wskazanych w treści art. 88 ust. 3a u.p.t.u.
Przywołane ograniczenia możliwości obniżania kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie odnoszą się według kryterium merytorycznego do przedstawionego w pytaniu problemu prawnego. W związku z tym wymaga omówienia kwestia spełnienia pozytywnych przesłanek z art. 86 ust. 1 u.p.t.u. warunkujących ostateczny rozmiar ciężaru ekonomicznego podatku. O ile przesłanka statusu podatkowego podmiotu stosującego prawo do obniżenia kwoty podatku zdaje się być w omawianym przypadku zachowana (są Państwo podatnikiem w świetle art. 15 u.p.t.u.), o tyle rozważenia wymaga, czy towary i usługi, z którymi prawo do obniżenia kwoty podatku jest związane, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Sposób wykorzystania towarów i usług, zmierzający do wykonywania czynności opodatkowanych, nie jest ustawowo definiowany. Stąd też w literaturze zwraca się uwagę, że związek ten może mieć charakter pośredni, tj. określony zakup może wiązać się z czynnością niepodlegającą opodatkowaniu, ale potrzebną do prowadzenia działalności opodatkowanej (T. Michalik, ibidem, s. 700). Innymi słowy, tak długo, jak określony zakup jest przypisany prowadzeniu działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu, tak długo podatnikowi powinno przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego (tak J. Martini, P. Skorupa, M. Wojda, VAT 2009. Komentarz, Warszawa 2009, s. 758).
Przedstawione przez Państwa zagadnienie było już przedmiotem analiz w orzecznictwie organów podatkowych. W decyzji w sprawie interpretacji prawa podatkowego dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z 19 grudnia 2007 r. (PPII/4430-336/RL/07) podkreślono, że "wydatki ponoszone na zakup wody mineralnej oraz dzierżawę dystrybutora do wody z podajnikiem stanowią koszty uzyskania przychodów. Biorąc zatem pod uwagę powołane przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozstrzygnięcie w zakresie podatku dochodowego należy stwierdzić, że podatnik przy wydatkach związanych z udostępnianiem wody pracownikom teatru ma prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony w zakresie, w jakim zakupiona woda służy działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług." Jakkolwiek w chwili obecnej art. 88 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u. nie obowiązuje (przepis ten wyłączał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w sytuacji, w której wydatki na nabycie danego towaru lub usługi nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym), o tyle przedstawione stanowisko opiera się o zbieżne z niniejszą opinią zapatrywanie, wedle którego wykorzystywanie dystrybutora z wodą wchodzi w zakres prowadzonej działalności gospodarczej podatnika. Nie wydaje się również możliwe wyłączenie Państwa uprawnienia w oparciu o fakt, iż nie zatrudniają Państwo pracowników, a jedynie osoby pozostające z Państwem w stałych stosunkach prawnych umów, do których stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące umowy zlecenia, w szczególności z uwagi na wyeliminowanie z porządku prawnego art. 88 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u.
Łukasz Pajor
Czy mogę odliczyć VAT od tych faktur?
W przedstawionym stanie faktycznym przysługuje Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Nabywane usługi i towary (najem dystrybutora, butelki z wodą) są przez Państwa wykorzystywane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego stanowi wyraz podstawowej zasady wspólnotowego systemu podatku od wartości dodanej jaką jest zasada neutralności. Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 u.p.t.u., przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem przepisów tam wskazanych. W piśmiennictwie wskazuje się, że omawiane uprawnienie podatnika podatku od towarów i usług stanowi zasadę funkcjonowania tegoż podatku, wobec czego ewentualne wyłączenie zastosowania prawa do obniżenia kwoty podatku należnego musi znajdować wyraźną podstawę ustawową (por. T. Michalik, VAT. Komentarz, Warszawa 2010, s. 19).
Ustawodawca wprowadził do art. 88 u.p.t.u. listę przypadków, w których prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie znajduje zastosowania. Jedyne ograniczenia, które – potencjalnie – mogłyby reglamentować Państwa uprawnienie, o którym mowa w art. 86 ust. 1 u.p.t.u., dotyczą utraty lub rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego z art. 113 ust. 1 u.p.t.u. (art. 88 ust. 1 pkt 5 lit. a u.p.t.u.) lub okoliczności wskazanych w treści art. 88 ust. 3a u.p.t.u.
Przywołane ograniczenia możliwości obniżania kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie odnoszą się według kryterium merytorycznego do przedstawionego w pytaniu problemu prawnego. W związku z tym wymaga omówienia kwestia spełnienia pozytywnych przesłanek z art. 86 ust. 1 u.p.t.u. warunkujących ostateczny rozmiar ciężaru ekonomicznego podatku. O ile przesłanka statusu podatkowego podmiotu stosującego prawo do obniżenia kwoty podatku zdaje się być w omawianym przypadku zachowana (są Państwo podatnikiem w świetle art. 15 u.p.t.u.), o tyle rozważenia wymaga, czy towary i usługi, z którymi prawo do obniżenia kwoty podatku jest związane, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Sposób wykorzystania towarów i usług, zmierzający do wykonywania czynności opodatkowanych, nie jest ustawowo definiowany. Stąd też w literaturze zwraca się uwagę, że związek ten może mieć charakter pośredni, tj. określony zakup może wiązać się z czynnością niepodlegającą opodatkowaniu, ale potrzebną do prowadzenia działalności opodatkowanej (T. Michalik, ibidem, s. 700). Innymi słowy, tak długo, jak określony zakup jest przypisany prowadzeniu działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu, tak długo podatnikowi powinno przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego (tak J. Martini, P. Skorupa, M. Wojda, VAT 2009. Komentarz, Warszawa 2009, s. 758).
Przedstawione przez Państwa zagadnienie było już przedmiotem analiz w orzecznictwie organów podatkowych. W decyzji w sprawie interpretacji prawa podatkowego dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z 19 grudnia 2007 r. (PPII/4430-336/RL/07) podkreślono, że "wydatki ponoszone na zakup wody mineralnej oraz dzierżawę dystrybutora do wody z podajnikiem stanowią koszty uzyskania przychodów. Biorąc zatem pod uwagę powołane przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozstrzygnięcie w zakresie podatku dochodowego należy stwierdzić, że podatnik przy wydatkach związanych z udostępnianiem wody pracownikom teatru ma prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony w zakresie, w jakim zakupiona woda służy działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług." Jakkolwiek w chwili obecnej art. 88 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u. nie obowiązuje (przepis ten wyłączał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w sytuacji, w której wydatki na nabycie danego towaru lub usługi nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym), o tyle przedstawione stanowisko opiera się o zbieżne z niniejszą opinią zapatrywanie, wedle którego wykorzystywanie dystrybutora z wodą wchodzi w zakres prowadzonej działalności gospodarczej podatnika. Nie wydaje się również możliwe wyłączenie Państwa uprawnienia w oparciu o fakt, iż nie zatrudniają Państwo pracowników, a jedynie osoby pozostające z Państwem w stałych stosunkach prawnych umów, do których stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące umowy zlecenia, w szczególności z uwagi na wyeliminowanie z porządku prawnego art. 88 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u.
Łukasz Pajor