Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego

Spółka jawna w 2016 r. przeszła z PKPiR na pełną księgowość z powodu przekroczenia limitu. Sporządzono inwentaryzację, w której ujęto wszystkie zasoby majątkowe, należności oraz zobowiązania, a także kapitał wspólników wniesiony do spółki zgodnie z umową. Powstałą nadwyżkę pasywów wspólnicy postanowili przeznaczyć do wypłaty dla siebie. Czy powinni odprowadzić podatek dochodowy? Nie znamy pochodzenia tych środków. Coroczny zysk podlega podziałowi między wspólników, a następnie zostaje opodatkowany przez każdego z nich.

Odpowiedź:

Nadwyżka aktywów nad pasywami, wykazana w inwentarzu spółki jawnej, stanowi środki własne wspólników spółki jawnej. Nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Uzasadnienie:

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r., poz. 330 z późn. zm.), inwentarz to wykaz aktywów i pasywów jednostki, potwierdzony inwentaryzacją. Poszczególne pozycje inwentarza odpowiadają bilansowi otwarcia ksiąg rachunkowych przez podmiot, który wcześniej nie miał obowiązku (lub nie chciał) ich zaprowadzenia.

Stosownie do art. 25 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r., poz. 1030 z późn. zm.) określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika spółki jawnej oraz ich wartości powinno zostać określone w umowie spółki. Wartości te tworzą tzw. kapitał podstawowy, podlegający wykazaniu w inwentarzu i bilansie otwarcia ksiąg rachunkowych.

Jeżeli różnica między aktywami, a zobowiązaniami w inwentarzu sporządzonym przez jednostkę na dzień otwarcia ksiąg jest wyższa od wartości kapitału podstawowego określonego w umowie, wspólnicy spółki jawnej mogą podjąć uchwałę o:

– przekazaniu tej kwoty na kapitał zapasowy- księgowanie po stronie Ma konta: Kapitał zapasowy,

– przekazaniu tej kwoty na kapitał podstawowy- w takim przypadku niezbędna jest zmiana umowy spółki, następnie następuje księgowanie po stronie Ma konta: Kapitał podstawowy,

– przeznaczeniu tej różnicy na wypłatę wspólnikom- księgowanie po stronie Ma konta: Zobowiązania wobec wspólników.

W sytuacji, gdy w latach poprzednich wspólnicy opodatkowywali uzyskiwane przez siebie dochody (spółka jawna jest spółką osobową – podatnikami podatku dochodowego są poszczególni wspólnicy), ale nie wypłacali sobie pełnych kwot pozostałych po opodatkowaniu, to możemy przypuszczać, że środki, które stanowią ujawnioną  nadwyżkę w inwentarzu, wynikają z zysków spółki osiągniętych w latach poprzednich. Dodatkowe zasoby w jednostce mogą również pochodzić z prywatnego majątku wspólników, niejednokrotnie w takich spółkach regulujących zobowiązania spółki z własnych środków. W każdym razie, środki te nie należą do spółki jawnej tylko jej wspólników, a oni mogą nimi swobodnie rozporządzać. Wypłata przez wspólników nadwyżki aktywów na pasywami, wykazana w inwentarzu spółki jawnej, nie stanowi tytułu do opodatkowania tych środków podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jolanta Kica, autorka współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego

Odpowiedzi udzielono 12.02.2016 r.