Przyjrzyjmy się przykładowi podatnika, który w drodze dziedziczenia ustawowego nabył spadek po rodzicu. W terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o nabyciu spadku złożył do urzędu skarbowego zgłoszenie SD-Z2, ale nie wskazał w nim składników majątku, ponieważ ich nie znał. Czy zatem takie „zerowe” zgłoszenie SD_Z2 wywołuje skutki prawne?
Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego.
Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 924 kodeksu cywilnego). Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 kodeksu cywilnego). Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych (art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi od spadków i darowizn). Obowiązek ten powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia - z chwilą przyjęcia spadku.
Uwaga: Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia (art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi od spadków i darowizn).
Cena promocyjna: 152.09 zł
|Cena regularna: 169 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 118.29 zł
Warunki zwolnienia z podatku
Stosownie do art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego - w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.
Jeżeli dokumentem potwierdzającym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych jest akt poświadczenia dziedziczenia lub europejskie poświadczenie spadkowe, termin sześciu miesięcy liczy się od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.
Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminu, zwolnienie stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości.
Ważne: W przypadku niespełnienia warunków zwolnienia, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (ustawy o podatku od spadków i darowizn).
W myśl art. 4a ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:
- wartość majątku ostatnio nabytego doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby lub po tej samej osobie w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie pięciu lat poprzedzających ten rok nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn lub
- nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
Wzór zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (formularz SD-Z2) określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 2060).
Termin sześciu miesięcy na złożenie zgłoszenia o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych – w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – należy liczyć od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o nabyciu spadku.
Cena promocyjna: 152.09 zł
|Cena regularna: 169 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 118.29 zł
Jakie dane musi zawierać zgłoszenie
Zgłoszenie musi zawierać dane dotyczące nabycia własności rzeczy lub praw (zob. par. 1 pkt 8 rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r.).
Należy podkreślić, że spadkobierca nie zgłasza organowi jedynie tego, że jest spadkobiercą, ale nabycie konkretnych rzeczy i praw majątkowych. Ustawa o podatku od spadków i darowizn przewiduje sytuacje, w których obowiązek podatkowy już powstał (np. uprawomocniło się orzeczenie sądu stwierdzającego nabycie spadku), jednak nabywca nie ma wiedzy o składnikach majątkowych wchodzących w jego skład. W tego typu sytuacjach zastosowanie właśnie znajdzie art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Nie można zatem uznać, że złożone przez podatnika „zerowe” zgłoszenie SD-Z2 jest skuteczne. Jeżeli podatnik nie ma wiedzy na temat składników majątku, które weszły w skład spadku, to termin sześciu miesięcy na złożenie SD-Z2 powinien być liczony od dnia, w którym podatnik dowie się o nabytych składnikach. W takim przypadku dla skorzystania ze zwolnienia niezbędnym jest złożenie zgłoszenia SD-Z2 w terminie sześciu miesięcy od powzięcia informacji o nabytych składnikach spadku, przy czym ważne jest uprawdopodobnienie faktu późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.
Zaprezentowanej stanowisko podzielają organy podatkowe (interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 3 lipca 2025 r., 0111-KDIB2-3.4015.163.2025.1.MD).
Marcin Szymankiewicz, doradca podatkowy
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
