Pytanie

Czy można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów karę za nie wykonanie usługi zgodnie z umową (niedotrzymanie warunku terminu wykonania usługi?
Z kontrahentem została podpisana ugoda, w której została zmniejszona wartość kary wynikająca bezpośrednio z umowy?

Odpowiedź

Kara umowna za nieterminowe wykonanie usługi nie stanowi kosztu podatkowego.

Uzasadnienie

Najmniej wątpliwości powoduje w kwalifikacji kosztów z tytułu kar umownych sytuacja, występująca przy pewnego rodzaju karach umownych i odszkodowaniach. Zostały one bowiem wprost wyłączone przez ustawodawcę spod pojęcia kosztów uzyskania przychodów w przepisie art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) – u.p.d.o.f. Przepis ten stanowi, że nie są kosztem uzyskania przychodu kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Powyższa regulacja dotyczy zatem wyraźnie wymienionych w niej rodzajów kar umownych oraz odszkodowań. Tylko kary umowne i odszkodowania, których przyczyną zapłaty są określone w przepisie art. 23 ust. 1 pkt 19 u.p.d.o.f. przesłanki, są wyłączone z kosztów uzyskania przychodu na tej podstawie. Regulacja ta nie może być przyczyną wyłączenia kar umownych i odszkodowań, których zapłata jest powodowana innymi przesłankami niż wymienione w tym przepisie. Regulacja ta nie zabrania natomiast zaliczać do kosztów uzyskania przychodu wydatków z tytułu jakichkolwiek – niewymienionych w niej – kar umownych oraz odszkodowań.

Do kosztów uzyskania przychodów – na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 19 u.p.d.o.f. – nie będą mogły być zaliczone tylko i wyłącznie kary umowne oraz odszkodowania z tytułu:
1) wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług,
2) zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,
3) zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług – i właśnie zwłoka w wykonaniu usługi jako powód naliczonej kary nie stanowi powodu do zaliczenia wydatku do kosztów podatkowych.

Wszystkie te kary umowne i odszkodowania wiążą się z należytym wykonywaniem zobowiązań. Zostały one wyłączone spod kosztów uzyskania przychodów, aby nienależyte wykonywanie zobowiązań nie było w specyficzny sposób premiowane, poprzez możliwość zaliczenia wydatków z tym związanych do kosztów uzyskania przychodu.