Jeszcze do niedawna Ministerstwo Finansów traktowało doradców podatkowych, adwokatów i radców prawnych tak samo: wszyscy musieli mieć kasy rejestrujące jako podmioty świadczące usługi prawne, sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) w dziale 69 jako „Usługi prawne, rachunkowo-księgowe i doradztwa podatkowego”. Wszystko zmieniło się w czerwcu 2020 r., gdy Ministerstwo Finansów - zamiast stosowanego dotąd rozgraniczenia na usługi prawnicze i doradztwa podatkowego – zapisało obowiązek posiadana kas fiskalnych on-line jedynie dla osób wykonujących usługi prawnicze.
Szkopuł w tym, że to pojęcie nie zostało zdefiniowane w PKWiU, ale - zdaniem ekspertów - należy rozumieć je szerzej niż usługi prawne. - A skoro tak, to doradztwo prawne i usługi księgowe świadczone przez biegłych rewidentów i księgowych także mogą w pewnym zakresie być uznane za usługi prawnicze, a osoby świadczące je – wejść w obowiązek posiadania kas on-line – mówi Przemysław Hinc, doradca podatkowy z kancelarii PJH Doradztwo Gospodarcze.
Razem czy osobno?
Zgodnie z par. 4 ust. 2 lit. g) i lit. h) rozporządzeniem ministra finansów z 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2018 r., poz. 2519), z obowiązku ewidencjonowania czynności za pośrednictwem kas rejestrujących nie są zwolnione usługi prawnicze, z wyłączeniem usług określonych w poz. 27 załącznika do rozporządzenia (czyli usług notarialnych) oraz doradztwa podatkowego.
Jednak w rozporządzeniu z dnia 10 czerwca 2020 r. w sprawie przedłużenia terminów prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii (Dz.U. z 2020 r., poz. 1059) minister finansów w par. 1 ust. 1 pkt 2 lit. e) zdecydował, że usługi prawnicze będą do 30 czerwca 2021 roku ewidencjonowane przy pomocy starych kas fiskalnych. Nowe, kasy on-line adwokaci i radcowie prawni mają posiadać od 1 lipca 2021 r.
Zobacz procedurę w LEX: Czynności podlegające obowiązkowi ewidencjonowania przy zastosowaniu kas online >
No i pojawiły się wątpliwości. Do tej pory usługi prawnicze zawsze występowały razem z usługami doradztwa podatkowego. Tak zresztą zostały sklasyfikowane w PKWiU. Osoby zaś świadczące jedne lub drugie musiały mieć kasy fiskalne. Teraz nie ma pewności, czy od 1 lipca oprócz adwokatów i radców prawnych także doradcy podatkowi będą musieli mieć kasy on-line. Zwłaszcza, że ci ostatni również świadczą usługi prawne i reprezentują podatników nie tylko przed organami podatkowymi, ale i przed sądami administracyjnymi.
Zobacz w LEX: Biuro rachunkowe a doradztwo podatkowe – jakie czynności są zastrzeżone tylko dla doradcy podatkowego? - szkolenie online >
- Doradcy nie wiedząc, czy będą musieli posiadać kasy on-line tak naprawdę będą musieli albo zawiesić świadczenie usług do czasu uzyskania pewności, albo zainwestować w kasę on-line, chociaż nie ma pewności, czy muszą ją posiadać – twierdzi Przemysław Hinc. I dodaje: Nie można trzymać ludzi w niepewności. Działając w zaufaniu do organów władzy mają prawo wiedzieć, czy mają mieć kasę on-line, czy nie.
Sprawdź również książkę: Kodeks postępowania administracyjnego. Ordynacja podatkowa. Samorządowe kolegia odwoławcze. Postępowanie egzekucyjne w administracji. Prawo o ustroju >>
Usługi prawne czy prawnicze
Jak wspomnieliśmy, PKWiU posługuje się pojęciem usług prawnych, które zostały sklasyfikowane pod symbolem 69.1, 69.10 i 69.10.1. W grupie tej są m.in. usługi doradztwa prawnego i reprezentacji w dziedzinie prawa: karnego (69.10.11), prawa pracy (69.10.13), prawa cywilnego (69.10.14) czy pozostałe usługi prawne (69.10.19). Usługi zaś rachunkowo-księgowe i w zakresie audytu oraz usługi doradztwa podatkowego ujęte zostały w dziale 69.2.
Problem polega jednak na tym, że rozporządzenia MF posługują się niezdefiniowanym pojęciem usług prawniczych, niewystępujących w PKWiU. Wprawdzie w PKD pojawia się „prawnicza”, ale działalność a nie usługi, a przepis ustawy i rozporządzenia wyraźnie mówi o świadczeniu usług prawniczych.
Według polonistów, różnica między usługami prawnymi a prawniczymi jest podobna jak między językiem prawnym a prawniczym: pierwszy to język aktów prawnych, drugi – to język, jakim posługują się prawnicy. W takim kontekście usługi prawnicze należy traktować szerzej, obejmując nimi także usługi, które nie będą stricte usługami prawnymi.
A jeśli tak należy rozumieć usługi prawnicze, to oznacza to, że od 1 lipca kasy on-line powinny posiadać osoby świadczące także inne usługi prawne wymienione w dziale 69, jak chociażby usługi arbitrażowe czy audytu finansowego.
Zobacz w LEX: Komunikacja z klientem w kancelarii doradztwa podatkowego i w biurze rachunkowym - szkolenie online >
Dyskryminacja prawników?
- Moim zdaniem, jeżeli w rozporządzeniu w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, usługi prawnicze i usługi doradztwa podatkowego są traktowane jako odrębne, to oznacza to, że prawodawca odrębnie traktuje usługi prawnicze i usługi doradztwa podatkowego, w każdym razie z punktu widzenia regulacji dotyczących kas. Skoro tak, to fakt, że dla świadczących usługi prawnicze prawodawca w art. 145b ustawy o VAT określił terminy zastąpienia kas dotychczasowych kasami on-line - następnie przedłużając je stosownym rozporządzeniem - a nie uczynił tego dla podatników świadczących usługi doradztwa podatkowego, to powinno oznaczać, że terminy o których mowa w art. 145b ustawy i owego rozporządzenia nie mają zastosowania do podatników świadczących usługi doradztwa podatkowego, którzy jednocześnie nie świadczą usług prawniczych – mówi Tomasz Michalik, doradca podatkowy, partner w spółce MDDP.
Zobacz procedurę w LEX: Nazwa towaru lub usługi na paragonie fiskalnym >
Podobnego zdania jest również dr hab. Adam Bartosiewicz, doradca podatkowy, radca prawny z EOL Kancelarii Doradztwa Podatkowego. Dlatego, że - jak twierdzi - przepisy traktujące o kasach fiskalnych dosyć wyraźnie rozróżniają usługi prawnicze i usługi doradztwa podatkowego. – To jest argument przemawiający za tym, że obowiązku posiadania kas rejestrujących on-line nie chciano rozciągać na doradców podatkowych – podkreśla dr hab. Bartosiewicz. I dodaje: - Wątpliwości w tym zakresie są związane z ogólnie niechlujnym tworzeniem prawa.
Według dr hab. Adama Bartosiewicza, ważniejsze pozostaje to, jakie usługi wykonuje osoba w ramach swoich uprawnień. – Czynności te mogą być usługami prawnymi, ale mimo wszystko pozostają one przede wszystkim usługami doradztwa podatkowego i to na to kładłbym nacisk przy wykładni przepisów – zaznacza.
Zobacz w LEX: Zarządzanie wiedzą w kancelarii doradztwa podatkowego i w biurze rachunkowym - szkolenie online >
Także Przemysław Hinc jest zdania, że doradca podatkowy nie powinien mieć kasy on-line od 1 lipca, ale tej pewności nie ma. – Doradcy podatkowi świadczą usługi prawne i reprezentacji. Chciałbym wiedzieć, czy będąc pełnomocnikiem mojego klienta w postępowaniu przed urzędem skarbowym albo przed wojewódzkim sądem administracyjnym lub Naczelnym Sądem Administracyjnym nie muszę na pewno tej kasy on-line posiadać. Nie chciałbym też być w przyszłości zaskakiwanym karami za to, że takiej kasy wbrew obowiązkowi jednak nie posiadam – podkreśla Hinc.
- Zgodnie z wykładnią literalną i systemową należy uznać, że pojęcie usług prawniczych nie obejmuje usług doradztwa podatkowego. A to oznacza, że doradcy podatkowi - w przeciwieństwie do adwokatów i radców prawnych – nie będą musieli posiadać kas fiskalnych on-line od 1 lipca 2021 r. To jest moim zdaniem forma dyskryminacji prawników, bo natura usług świadczonych przez doradców podatkowych jest podobna do usług prawniczych. Oni również, wprawdzie w ograniczonym zakresie, ale jednak świadczą usługi prawne i reprezentacji. To wygląda na przeoczenie ustawodawcy – uważa Małgorzata Sobońska–Szylińska, adwokat, partner w kancelarii Gekko Taxens. Bo, jak tłumaczy, choć usługi prawnicze są traktowane szerzej niż usługi prawne i reprezentacji w zakresie doradztwa podatkowego, świadczone przez doradców podatkowych, to odrębne zapisanie usług prawniczych i usług doradztwa podatkowego np. w rozporządzeniu w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących - odpowiednio w par. 4 ust. 2 lit. g) i lit. h) – powoduje, że tylko adwokaci i radcowie prawni będą musieli mieć kasy on-line od 1 lipca 2021 r. a doradcy podatkowi - nie.
Czytaj również: Sprzedaż jedzenia z przyczepy nie wymaga kasy online>>
Jednak bez kas on-line?
Zdaniem Bartosza Kubisty, adwokata, doradcy podatkowego w spółce GLC, asystenta w Katedrze Prawa Finansowego Uniwersytetu Śląskiego, odrębne wymienienie usług prawniczych od usług doradztwa podatkowego w rozporządzeniu dotyczącym zwolnienia z ewidencjonowania przy użyciu kas fiskalnych oraz rozdzielenie usług prawnych oraz doradztwa podatkowego w PKWiU wskazuje, że obowiązek ewidencjonowania czynności przy pomocy kas rejestrujących on-line dotyczy tylko typowych usług prawniczych. – Dobrze byłoby, aby minister finansów wydał objaśnienia w tej sprawie, które ucięłyby wszystkie wątpliwości. Tego zresztą można się spodziewać, bo ostatnio praktyką jest wydawanie niejasnych przepisów, a następnie liczących po kilkadziesiąt stron objaśnień, które mówią, co autor miał na myśli – twierdzi mec. Kubista.
O potrzebie zajęcia wyraźnego stanowiska przez ministerstwo przekonany jest również Przemysław Hinc. – W przeciwnym razie konieczne będzie wystąpienie z wnioskiem o indywidualną interpretację podatkową, a te – jak wiadomo – mogą być różne – zaznacza.
Zobacz procedurę w LEX: Wystąpienie o indywidualną interpretację podatkową >
19 lutego zapytaliśmy Ministerstwo Finansów o to, czy doradcy podatkowi będą musieli posiadać kasy on-line od 1 lipca 2021 r. tak jak adwokaci czy radcowie. Wczoraj po południu przyszła odpowiedź. - Doradcy podatkowi nie zostali ujęci w grupie podatników, którzy od 1 lipca 2021 r. podlegają obowiązkowi stosowania kas on-line. Od tej daty w ten sposób będą ewidencjonować sprzedaż podatnicy świadczący usługi fryzjerskie, kosmetyczne i kosmetologiczne, budowlane, w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów, prawnicze, związane z działalnością obiektów służących poprawie kondycji fizycznej – napisało Ministerstwo Finansów.
Niestety odpowiedź MF nie rozwiewa wątpliwości, ponieważ czynności doradztwa podatkowego obejmują pięć obszarów działania, które są zdefiniowane w ustawie o doradztwie podatkowym, ale nie wyczerpują całego zakresu działań, które wykonywane są przez doradców podatkowych w ramach świadczonych usług.
Sprawdź w LEX: Czy można ewidencjonować sprzedaż na kasie rejestrującej w postaci oprogramowania na telefonie? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.