Osoba prowadząca działalność gospodarczą (PKPiR) chciałaby "wejść w miejsce" leasingobiorcy już trwającej umowy leasingu operacyjnego. Dotychczasowy leasingobiorca chce wystąpić z umowy.
Co się dzieje z poniesioną opłatą wstępną? Czy dotychczasowy leasingobiorca powinien refakturować tę kwotę na rzecz nowego korzystającego?

Jest rzeczą stron cesji jak ułożą wzajemne stosunki w zakresie opłaty wstępnej. Dotychczasowy leasingobiorca może refakturować tę opłatę (jej część) na nowego korzystającego. Będzie to wówczas dla niego przychód, zaś dla nowego leasingobiorcy - koszt uzyskania przychodu.

Ani przepisy prawa cywilnego, ani przepisy podatkowe nie odnoszą się do przypadków cesji umowy leasingu.

Należałoby rozstrzygać powyższą sytuację na zasadach ogólnych, związanych z przejęciem praw i obowiązków umownych.
Regulacje prawne zawarte w przepisach art. 23a-23l ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., nie określają skutków podatkowych cesji umów leasingu. Oznacza to, że cesjonariusz (wstępujący do umowy leasingu) jest traktowany jak pierwotny leasingobiorca (korzystający) i ma prawo od dnia cesji umowy leasingowej zakwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów opłacanych rat leasingowych i dodatkowych kosztów zgodnie z umową obciążających leasingobiorcę, np. wydatków eksploatacyjnych.
Istotą zmiany strony w umowie leasingu na drodze cesji jest bowiem m.in. przeniesienie przez dotychczasowo leasingobiorcę na nowego leasingobiorcę prawa do używania przedmiotu leasingu oraz obowiązku uiszczania opłat leasingowych.
Ani przepisy podatkowe, ani przepisy prawa cywilnego nie odnoszą się do opłaty wstępnej (inicjalnej, zerowej, czy też jak ona bywa jeszcze nazywana w poszczególnych ofertach leasingu) w związku z cesją umowy leasingu. Jest rzeczą stron cesji jak ułożą wzajemne stosunki w zakresie opłaty wstępnej. Biorąc pod uwagę, że opłata wstępna, chociaż jest płacona na początku korzystania z rzeczy (jako pierwsza opłata leasingowa), dotyczy jednak całego okresu trwania umowy, byłoby "sprawiedliwie", gdyby nowy leasingobiorca oddał dotychczasowemu leasingobiorcy część tej opłaty wstępnej (w proporcji do okresu trwania umowy leasingu po przejęciu). Wówczas dotychczasowy leasingobiorca mógłby zrefakturować (czy też raczej po prostu wystawić fakturę na) pobieraną przez siebie od podmiotu wstępującego do umowy część opłaty. Ta kwota będzie dla dotychczasowego leasingobiorcy przychodem, zaś dla nowego leasingobiorcy - kosztem uzyskania przychodu.
Przenoszenie opłaty wstępnej (jej części) na nowego leasingobiorcę nie jest konieczne. Strony cesji umowy leasingu mogą inaczej ułożyć swoje stosunki w zakresie związanym z wstąpieniem nowego leasingobiorcy w miejsce dotychczasowego.
Uwagi
W sytuacji, w której leasing miałby zostać przeniesiony na osobę nieprowadzącą działalności gospodarczej, nie powoduje to żadnych skutków dla dotychczasowego leasingobiorcy.
Wydatki z tytułu rat leasingowych zaliczone przez niego w koszty uzyskania przychodów w toku dotychczasowego okresu trwania umowy leasingu, pozostają tymi kosztami.
Zgodnie bowiem z przepisem art. 23b ust. 1 u.p.d.o.f., opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego, jeżeli umowa ta spełnia następujące warunki:
1) została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 10 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości, oraz
2) suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
Istotne jest, aby umowa leasingu była zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji.
Należy zauważyć, że przepis stanowi o "okresie, na jaki zawarta jest umowa leasingu". Nie ma znaczenia zatem, ile u danego podatnika trwał leasing, ale istotne jest to, aby umowa zawarta była na okres wynoszący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji.
Nie ma zatem znaczenia, że w wyniku cesji umowy, u dotychczasowego leasingobiorcy (podatnika) okres pozostawania w umowie będzie krótszy niż owe 40%. Okoliczność, że w wyniku cesji umowy okres trwania leasingu u danego podatnika będzie krótszy, nie ma znaczenia. Istotne jest bowiem to, że dana umowa leasingu została zawarta na okres co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji. (niezależnie od tego, jakie będą okresy pozostawania podatnika w tej umowie).
Tak więc w sytuacji opisanej w pytaniu nie ma wątpliwości, że opłaty leasingowe poniesione przed cesją umowy mogą być kosztami podatkowymi u podatnika.