Krzysztof Koślicki: Jaki wpływ na sytuację finansową banków może mieć niedawny wyrok TSUE? Czy banki mogą upaść?
Krzysztof Burnos: Gdyby wyrok TSUE miał wpłynąć na brak możliwości kontynuowania działalności przez którykolwiek bank, to już byśmy o tym wiedzieli. Wyrok TSUE z pewnością jednak nie pozostanie bez wpływu na sytuację finansową banków zaangażowanych w kredyty frankowe. Nie wiemy jeszcze, w jakim zakresie tezy wyroku zostaną wykorzystane do korekt wycen należności kredytowych oraz rezerw na zobowiązania przez poszczególne banki. To jest indywidualna odpowiedzialność zarządów i rad nadzorczych banków. Związek Banków Polskich szacuje wprawdzie, że koszty wynieść mogą nawet 60 mld zł. Jednak kwota ta oparta jest na konserwatywnych szacunkach księgowych zakładających, że większość frankowiczów wystąpi na drogę sądową o unieważnienie lub zmianę warunków kredytowych a sądy będą rozstrzygać ich sprawy na niekorzyść banków.
Zobacz również: Sprawy franków raczej nie zatopią polskich banków >>
To prawdopodobne?
Prawdopodobieństwo takiego przebiegu spraw na dzień dzisiejszy jest możliwe, ale niskie. Może jednak istotnie wzrosnąć, jeżeli ustawodawca wesprze frankowiczów jakąś specustawą.
Czego w takim razie możemy spodziewać się po wynikach banków za 2019 rok?
Spodziewamy się większych kosztów związanych z niższą wyceną aktywów kredytowych, a także dodatkowymi rezerwami na przegrane sprawy sądowe, skutki zmian warunków umów kredytowych lub ich unieważnienia. Podejścia poszczególnych banków odnośnie szacowania rezerw mogą się jednak istotnie różnic. Przyjmowane w modelach kalkulacyjnych banków założenia zależeć będą od wielkości posiadanego portfela aktywnych kredytów frankowych, profilu kredytobiorców, subiektywnej oceny prawdopodobieństwa kierowania przez frankowiczów spraw do sądu, ingerencji ustawodawcy w system prawny itd. Trzeba wyraźnie podkreślić, że wyrok TSUE dotyczy konkretnej sprawy. Z pewnością będzie miał wpływ na wyceny należności kredytowych banku oraz rezerwy w przypadku umów z konstrukcją indeksowania zgodną z tą opisaną w wyroku. Nie wiemy, jak zachowają się banki w przypadku umów o cechach innych niż opisanych w pytaniach prejudycjalnych do TSUE.
Jak wygląda sytuacja z punktu widzenia komitetów audytu banków?
Komitety audytu monitorują system zarządzania ryzykiem, proces sporządzania sprawozdań finansowych oraz proces jego badania przez niezależnego biegłego rewidenta. W związku z wyrokiem TSUE członkowie komitetu powinni zrozumieć i przekazać pozostałym członkom rady nadzorczej swoją opinię odnośnie zastosowanego przez zarząd banku podejścia do oceny ryzyka i wpływu finansowego wyroku TSUE na wycenę należności kredytowych oraz rezerw. Komitet audytu powinien zadbać, aby sprawozdanie finansowe banku zawierało noty informujące o przyjętych przez zarząd założeniach i zastosowanych metodach wycen dla aktywów i rezerw związanych z kredytami frankowymi. Z perspektywy dobrych praktyk ważne jest również, aby komitety audytu oraz zarządy były w stałym kontakcie z państwowym nadzorem finansowym oraz niezależnym biegłym rewidentem i wyjaśniały im na bieżąco planowane podejście do wycen.
Na co w takim razie powinni zwrócić uwagę biegli rewidencie przeprowadzający audyty?
Konsekwencje finansowe wyroku TSUE wymagają zastosowania różnych modeli wycen. Nie można pominąć ryzyka zniekształceń sprawozdań finansowych. Mogą być one spowodowane albo błędem ludzkim (np. pomyłka w formule matematycznej) albo celowej manipulacji (np. zaniżenie rezerw dla zachowania atrakcyjnego dla inwestorów wyniku finansowego). Biegli rewidenci powinni więc zachować również odpowiedni sceptycyzm i brać pod uwagę możliwe próby nacisku na zarząd lub radę nadzorczą, aby obciążyć bilanse banku oczekiwanymi kosztami. Drugi problem wiązać się może też z próbami rozłożenia w czasie zidentyfikowanych w związku z wyrokiem TSUE strat. Nie pozwalają jednak na to obowiązujące zasady rachunkowości, które wymagają, aby zidentyfikowane straty były księgowane niezwłocznie.
Krzysztof Burnos, partner zarządzający w Kancelarii Biegłych Rewidentów Burnos Audit, prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów w latach 2015-2019, członek rad nadzorczych
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
